publikacje

Wróć do listy

Krzyk ciszy

Opowiadanie Krzyk ciszy inspirowane jest wydarzeniami z maja 1944 r., związanymi z akcją „Burza” na Wołyniu. W pierwszej części Jankowska rozwinęła opis jednego ze zdarzeń wspomnianych wcześniej w Kronice dwudziestolatki, rok 1944 – śmierć młodego partyzanta „Koguta”. Druga część, dopisana później, dotyczy akcji zrzutu lotniczego dla 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Język utworu momentami patetyczny i egzaltowany. 

publikacje

Wróć do listy

Bój o życie

Opowiadanie Bój o życie jest literacką wersją opisu operacji przeprowadzonej w ramach akcji „Burza” na Wołyniu. Autorka rozwija wątek związany z uderzeniem niemieckich sił na Sztuń i obroną miejscowości przez kompanię por. Zbigniewa Ścibora-Rylskiego „Motyla” – dowódcy „Błękitnych”. W sposób faktograficzny wydarzenia ze Sztunia zostały opisane przez autorkę w innym jej utworze – Kronice dwudziestolatki, rok 1944.

publikacje

Wróć do listy

Listy Ireny Solskiej do Seweryny Broniszówny, 1949-1952

Irena Solska, odbywająca w tym czasie leczenie, pisała do aktorki Seweryny Broniszówny (1891-1982) jako do przyjaciółki, która była wówczas jeszcze aktywna zawodowo, wiązała więc autorkę listów z aktualną praktyką teatralną. Poza tym od 1951 r. Solska co miesiąc upoważniała Broniszówną o odebranie i przesłanie jej gaży, jako że od tego roku znajdowała się na liście Teatru Polskiego w Warszawie, jednocześnie tam już nie mieszkając (aktorka w te lata już nie miała własnego mieszkania). Listy Solskiej z tego okresu przepełnione są krytyką obecnego stanu teatru.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, 25.04.1978

List dotyczący Dziennika pisanego nocą Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Odcinek wydrukowany w ostatnim numerze paryskiej „Kultury” był pełen smutku i czarnych myśli, Martinowa bardzo chciała do niego napisać, aby dodać mu otuchy, udowadniając, jak wiele jego twórczość znaczyła dla ludzi z całego świata. Bohaterowie Dziennika... byli czołowymi postaciami życia intelektualnego, doradcami, pomocnikami i nauczycielami.

publikacje

Wróć do listy

Eleonora Bogusz: Wspomnienia o Marii Czerkawskiej z lat 1881–1973

Dokument poświęcony życiu i osobie Marii (Maryli) Czerkawskiej, pisarki i poetki z Bezmiechowej. Swoje osobiste wspomnienia Eleonora Bogusz wzbogaciła opowieściami samej Czerkawskiej oraz informacjami uzyskanymi od jej bliskich. Portret Czerkawskiej jest ponadto przeplatany w wielu miejscach fragmentami wypowiedzi poetki. Treść dokumentu obejmuje cały okres życia Czerkawskiej, to jest lata 1881–1973, a rozpoczyna się opisem dzieciństwa i wczesną stratą matki.

publikacje

Wróć do listy

Sylwetki z życia dawnej Warszawy

Hołd złożony rodzicom autorki, Annie i Józefowi Wolffom. Autorka podkreśla ogromną rolę, jaką oboje odegrali w życiu kulturalnym Warszawy (i Polski). Wspomnienia dotyczą zawodowej i kulturalnej aktywności Wolffów, nie są zaś zapisem relacji rodzice–dzieci. Ukazują rodziców autorki przede wszystkim jako aktywnych działaczy i kreatorów środowiska literacko-artystycznego w Warszawie, mających za bliskich i dalszych znajomych najważniejsze postaci ze świata kultury.

publikacje

Wróć do listy

Dokument pamięci

Jest to dość długi wiersz o Wilnie, w którym autorka po latach, z wielkim wzruszeniem, wspomina rodzinne miasto. Opisuje Wilno, przechadzając się w myślach jego ulicami – mija kolejno: Ostrą Bramę, zwaną dawniej Bramą Gedymina; klasztor Bazylianów z celą Konrada, o której Mickiewicz pisał w Dziadach; barokowy Ratusz; ulice Wielką i Zamkową; kościół Świętojański; Uniwersytet Wileński założony przez Stefana Batorego; kościoły: św. Anny i Misjonarzy; rzeki Wilejkę i Wilję; Górę Zamkową z ruinami Zamku Gedymina; miejsce straceń ze starym krzyżem; cmentarz na Rossie.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Sonji Staar, 22.11.2005

List do dr Sonji Staar z Gedenkstätte Buchenwald (Mauzoleum w Buchenwaldzie). Autorka odpowiadała na list doktor Staar z 25 października 2003 r., w sprawie Mieczysława Lurczyńskiego. Staar pisała do niej w związku z poszukiwaniem informacji na temat więźniów obozu - artystów, którzy tworzyli w tych ciężkich warunkach. W 1999 r. ich muzeum prezentowało wystawę pt. „Leben. Terror. Geist” [„Życie, terror, duch”], na której zaprezentowano twórczość ok. 80 artystów i intelektualistów, którzy byli więźniami obozu Buchenwald. Wtedy nie mieli jeszcze informacji na temat Lurczyńskiego.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Wandy Lesisz, 3.05.2004

List do Wandy Lesisz, żony Tadeusza Lesisza. Martin była pod wrażeniem opowiadań męża Wandy pt. Od deski do deski, które ukazały się w prasie. Autorka obiecała Lesisz opisać jej swoje wspomnienia z dzieciństwa. Przytoczyła wydarzenia, gdy w okresie międzywojennym mieszkała z matką w Gdyni. Opisała podróż pociągiem do Pucka, w którym stacjonował eszelon wojskowy. Podróżowały z żołnierzami jako rodzina wojskowa. Po drodze zostały zatrzymane na granicy przez Niemców. Na pomoc przyszli Anglicy, którzy stacjonowali wówczas w Wolnym Mieście Gdańsku.

publikacje

Wróć do listy

[Eilėraščiai]

Pod powyższą sygnaturą znajduje się zeszyt będący zbiorem wierszy autorki. Tematyka utworów jest różna – od wojennej aż po teksty osobiste, odnoszące się do tęsknoty za mężem. Jednym z najciekawszych utworów jest wiersz Močiutė [pol. Babcia] traktujący o relacji z babcią. Prócz wierszy, zeszyt zawiera również drobne notatki, które nie mają charakteru literackiego.

Strony