Genowefa Juchum-Motyka opisuje losy swojej rodziny w czasie II wojny światowej. W pierwszych dniach września jej mąż poszedł do wojska, zostawiając ją z czteroletnią córeczką. Wtedy widzieli się po raz ostatni. Wkrótce okazało się, że Genowefa jest w ciąży. Zamieszkała wówczas z rodzicami i bratem w Borysławiu. Nad ranem 13 kwietnia 1940 r. do domu przyszli żołnierz radziecki i Ukrainiec, kazali im się ubierać. Zawieziono ich na stację w Borysławiu, gdzie stał pociąg towarowy. Podróż w trudnych warunkach trwała miesiąc. Gdy dotarli do obw. Kustanaj, rejon Uryck, wszyscy mieli wszawicę.

Autorka mieszkała z rodziną w osadzie wojskowej Karolin (11 rodzin osadników). Ojciec otrzymał w nagrodę za walkę 20 ha ziemi. Młodsze dzieci chodziły szkoły w Tabole (4 klasy), starsze do Bielicy. Starsza siostra Pelagii miała iść w 1939 r. do szkoły średniej do Lidy. Ich ojciec pochodził z Lubelszczyzny. Osadnicy często żenili się z miejscowymi dziewczętami. W domu autorki mówiło się po czysto polsku, ale w okolicznych wsiach było dużo prawosławnych (Taboła, Nieciecz, Jamonty). Przed wojną wszyscy żyli zgodnie.

Stanisława Horak opowiada o okupacji radzieckiej oraz o aresztowaniu i więzieniu na Syberii. Od urodzenia mieszkała w Arłamowskiej Woli, razem z rodzicami, córką Danutą oraz braćmi: Janem (ur. 1902 r.) i Emilem (ur. 1904 r.). Ich domem był częściowo odbudowany dawny dwór, jedyny murowany dom w okolicy. Mieli budynki gospodarcze, duży sad, trochę pola i dużą pasiekę, którą zajmował się ojciec. On z racji swoich zainteresowań udzielał miejscowej ludności pomocy lekarskiej (felczerskiej). Byli jedyną polską rodziną w tej miejscowości. Pozostali mieszkańcy uważali się za Ukraińców-Rusinów.

Stefania Jurewicz opisuje losy swojej rodziny w czasie II wojny światowej. Przed wojną jej rodzice posiadali duże gospodarstwo na Wileńszczyźnie, w majątku Sejmany, pow. trocki. Wszystkiego dorobili się ciężką pracą. Mieszkali z babcią i dwojgiem dzieci (Stefania i Olgierd). Mieli duży, piękny dom, nazywany przez miejscowych „pałacem”. Stefania wyszła za mąż, mając 18 lat (1938 r.) i przeniosła się do domu męża w pobliskich Pienkienikach. Po wybuchu wojny i wkroczeniu wojsk radzieckich na polskie ziemie zaczęły się prześladowania. Rosjanie nękali ojca jako „kułaka” i wroga ludu.

Autorka opisuje swój życiorys. Urodziła się w 1923 r. w Czarnuchach (po wojnie ZSRR), w rodzinie wiejskiej. Do 14. roku życia chodziła do szkoły podstawowej. Potem pomagała rodzicom w gospodarstwie. Gdy weszli Rosjanie założyli szkoły z językiem rosyjskim, niemieckim i białoruskim. W czasie okupacji niemieckiej młodych chłopców i dziewczęta wywożono na roboty do Niemiec. Krążyły pogłoski, że nie będą brać żonatych. Młodzi zaczęli się więc pobierać w pośpiechu. Autorka wyszła za mąż w 1943 r., a rok później urodziła syna, Ignasia (zmarł w wieku 3 lat na błonicę).

Autorka opisuje różne zdarzenia, do których doszło w latach 1942-43 w gminie Ludwipol, powiat kostopolski. Cieszy się, że po wielu latach ma możliwość opowiedzieć o tym, ile cierpienia i strachu przeżyli Polacy na Wołyniu w czasie wojny i po jej zakończeniu.

Wymienia następujące przypadki, podając dokładne daty i liczbę ofiar:

Autorka opisuje swoje doświadczenia związane z deportacją do ZSRR w 1946 r. Rodzina Szlaków pochodziła z Ludowic, pow. Wąbrzeźno. Rodzice gospodarowali na 10 ha. Mieli czworo dzieci: Gertrudę (ur. 1921 r.), Helenę (ur. 1922 r.), Irenę (ur. 1924 r.), Henryka (ur. 1929 r.). W 1942 r. zostali wysiedleni przez Niemców do Potulic k. Bydgoszczy, a ich gospodarstwo zajęli osadnicy niemieccy. Ojca uwięziono w Elblągu, gdzie przebywał 18 miesięcy. Pozostali aż do końca wojny byli zmuszeni iść na służbę do niemieckich „bambrów”.

Autorka opowiada o sytuacji Polaków na Litwie w czasie II wojny światowej oraz o ich repatriacji. Ze swojego rodzinnego miasta, Wilna, wyjechała transportem uniwersyteckim 25.04.1945 r. Nie był to wyjazd dobrowolny, ani akceptowany. Polacy opuszczali swe domy, ponieważ Litwini stworzyli im jak najgorsze warunki do życia i nie dawali im żadnej nadziei, że to się zmieni.

Relacja Marii Moniki Jankowskiej jest częścią listu jej siostrzeńca albo bratanka, Michała Rudnickiego, który skierował list do Ośrodka Karta na prośbę swej ciotki. W jej imieniu miał dać świadectwo martyrologii Polaków na Litwie w czasie II wojny światowej. Nadawca listu ma dosłownie cytować wspomnienia ciotki, która jest ostatnim żyjącym świadkiem bestialskiego mordu Litwinów na dwóch polskich księżach w miasteczku Nowe Święciany (ob. Švenčionėliai).

Historia rodziny autorki, pochodzącej z Wileńszczyzny. Babcia Michalina, biedna dziewczyna, pracowała jako pokojówka w majątku Rejentpol w woj. wileńskim. Zakochał się w niej syn dziedzica, Bronisław. Ponieważ rodzice chłopaka nie zgadzali się na małżeństwo, młodzi uciekli z domu. Wzięli ślub w Piotrogrodzie (obecnie Petersburg) i wyjechali do Suwałk. Dziadek pracował jako technik drogowy, a babcia zajmowała się domem i dziećmi (urodziła ich pięcioro). W 1916 r., gdy miało urodzić się piąte dziecko, Maria (matka autorki), rodzice dziadka przyjęli ich rodzinę do majątku Rejentpol.