publikacje

Wróć do listy

Dziennik Faustyny Morzyckiej

Na karcie tytułowej widnieje starannie kaligrafowany czarnym tuszem podpis: Faustyna Morzycka, wyrażony cyrylicą. Niżej znajduje się drukowana grafika kozła wspinającego się na winorośl – herb Lublina, symbol Lubelszczyzny.

publikacje

Wróć do listy

Zbieg okoliczności – wspomnienia z czasów okupacji austro-węgierskiej

Notatki pochodzą z 29 lipca 1934 r. Rozpoczyna je swobodna refleksja Komackiej, w której wspomina opowiadania babki o „niezwykłych przygodach” powstańców z roku 1863. Autorka opisuje tytułowy zbieg okoliczności, posiłkując się przykładem historii powstańca (tożsamość nieznana) z rozbitego oddziału, wygłodniałego i przemieszczającego się po obcych miastach, który „ścigany był jak zwierzę”. Kobieta notuje, że przez jakiś czas ukrywał się pod stertą desek, każdego ranka budziło go parskanie koni należących do kozackich oddziałów gęsto rozmieszczonych po okolicy.

publikacje

Wróć do listy

1939–1945 r.

Wspomnienia Zofii Lindorf z okresu II wojny światowej, spisane w latach 1969–1971. Po opuszczeniu swojego mieszkania w początkach września 1939 r. autorka zatrzymała się u znajomych razem ze swoją pokojową Stefanią Świderską i dwiema suczkami, Fiakką i Florą. Potem z aktorką Haliną Jezierską i jej matką przeniosły się do innego, czteropokojowego mieszkania (pozostawionego przez Żyda – Jakuba Krolla, który wyemigrował wcześniej do Wielkiej Brytanii) przy ul. Wilczej 8.

publikacje

Wróć do listy

Droga do kraju

Autorka na samym początku zapowiada, że swe wspomnienia dedykuje matce, bratu, a także dzieciom i wnukom. Tekst otwierają cztery pierwsze strofy Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Następnie Żygas przechodzi do charakterystyki Wileńszczyzny, która przedstawiona jest jako piękna kraina, pełna jezior, lasów, rzek, ziemia o bogatych tradycjach i zwyczajach. Przypomina autorce Warmię i Mazury. Pierwsza część wspomnień poświęcona jest w dużej mierze scharakteryzowaniu arystokratycznych korzeni Żygas. Najpierw autorka opisuje rodzinę ze strony matki.

publikacje

Wróć do listy

Na wolności. Zeszyt 1

Dziennik otwiera bezpośredni zwrot do Adama Michnika, wyjaśniający cel prowadzenia zapisków: „Drogi Adasiu! Wczoraj przez cały wieczór rozmawialiśmy o Tobie z Januszem i z Hanią M., pijąc jak najęci. Namawiałam Janusza, żebyśmy pisali dziennik dla Ciebie – każdy swój. Janusz proponuje, żeby pisało więcej – kilka czy kilkanaście osób – żebyś miał opowieści z różnych kątków” (s. 3). W 1985 r. odbył się proces sądowy przeciwko Michnikowi, który został oskarżony o współorganizację strajku w Stoczni Gdańskiej i skazany na trzy lata więzienia.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia rodzinne

Wspomnienia rodzinne Pelagii Dąbrowskiej dotyczą głównie okresu, w którym jej narzeczony, a później mąż, Jarosław Dąbrowski został uwięziony w warszawskiej Cytadeli przez wojska carskie. Pisanie tych wspomnień było dla autorki bolesne, nazwała je orką pamięci. Od opisywanych wydarzeń minęło już wiele czasu, jej męża również nie było już wśród żywych, co czyniło wspominanie go jeszcze trudniejszym.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 4.11.1922–28.08.1923

Piętnasty zeszyt dziennika Romualdy Baudouin de Courtenay obejmuje okres od 4 listopada do 28 sierpnia 1923 r. 4 listopada autorka przebywała w Wilnie i zajmowała się wnukami. Córka Cezaria wraz z mężem wyjechała do Warszawy, gdzie miała odbyć się jej habilitacja – została docentką etnologii Uniwersytetu Warszawskiego. W Wilnie tymczasem kwitnie życie towarzyskie. Odbywają się uroczyste defilady z udziałem Józefa Piłsudskiego oraz jego wykłady na Uniwersytecie Wileńskim, w których autorka również uczestniczy. Jest pod wrażeniem Ostrej Bramy, pisze, że odczuwa cudowną moc obrazu.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik wojenny, t. 7

Ostatni tom wojennych dzienników Amelii Łączyńskiej obejmuje tułaczkę autorki po Generalnym Gubernatorstwie w poszukiwaniu rozproszonej rodziny. Jej głównym celem jest odnalezienie córek, o których losie nie wie nic pewnego od chwili, gdy w przededniu wybuchu powstania warszawskiego zdecydowały się wstąpić do leśnej partyzantki. W trakcie swojej odysei Łączyńska relacjonuje tragiczną sytuację warszawskich uchodźców, tułających się po coraz bardziej okrajanym terenie GG, w obliczu braku mieszkań i zbliżającej się zimy.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik wojenny, t. 2

Znaczną część drugiego tomu dziennika wojennego Amelii Łączyńskiej wypełniają opisy jej starań o uzyskanie zgody „komisji niemieckiej” na przesiedlenie na zachodnią stronę granicy niemiecko-sowieckiej. Opisy kilkunastu tysięcy ludzi cisnących się do budynku, w którym nie przyjmowano więcej niż kilkudziesięciu osób dziennie, rzucają nowe światło na udręki Polaków starających się wydostać ze Związku Radzieckiego.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik wojenny, t. 1

Pierwszy tom dzienników wojennych Amelii Łączyńskiej rozpoczyna się w połowie marca 1940 r. Autorka pokrótce przedstawia sytuację ludności w okupowanym przez bolszewików Lwowie, a także działania propagandy komunistycznej: „[...] na każdej kamienicy nalepiono afisze propagandowe przedstawiające dobrodziejstwo wolności przyniesionej przez oswobodzicielski Związek Radziecki, np. taki obrazek. Do salonu, w którym siedzi opasły szlachcic polski, ksiądz i oficer polski, wkracza bolszewik, niosąc swoją konstytucję, szlachcic przerażony zrywa się, bo wie, że ostatnia jego godzina wybiła.

Strony