Wiersze

Liryka uczonej z lat 1918-1978 zgromadzona w dwóch teczkach (sygnatury: 147/08 i 148/08). Pierwsza z nich zawiera maszynopisy (sprawiające wrażenie wstępnego projektu wyboru, który w 1992 ukazał się w druku) oraz egzemplarz wydania opracowanego przez Dziedzica, druga natomiast zawiera same autografy, sporządzane z różną częstością od połowy lat 30. do końca lat 70.

Dodatkowo w teczce z rękopisami znajduje się także odpis wiersza Dłuskiej (charakter pisma – porównany z rękopisami listów – wydaje się wskazywać na matkę badaczki) z lipca 1918 podpisany „Napisała Marysia w Mohylowie Podolskim w Lipcu r. 1918”, czyli podczas wakacji tuż przed rozpoczęciem studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Maszynopisów jest 68 i 53 z nich trafiło do wydania z roku 1992, rękopisów z kolei – 107. Łącznie – uwzględniając oprócz zawartości teczki z autografami również wiersze zapisane na kartach pamiętnika z lat 1920-1921, cztery utwory odnalezione pośród listów Dłuskiej do Wierzyńskiego, a także jeden wiersz, który zabłąkał się do teczki zawierającej odpisy poezji i prozy – w archiwum krakowskim znajduje się około 141 osobnych wierszy uczonej.

Zapis rękopiśmienny był prowadzony bardzo konsekwentnie. Dłuska systematycznie podpisywała swoje wiersze, często zapisywała tytuł z podkreśleniem, opatrywała utwory dokładną datą i miejscem powstania, a także – w uzasadnionych, jak się wydaje, przypadkach – dopisywała komentarze wyjaśniające okoliczności ich powstania. Jeżeli wiersz zajmował więcej niż jedną stronę, autorka numerowała każdą kolejną zawsze w prawym górnym rogu karty.

Wiersze uczonej są zróżnicowane pod względem gatunkowym, tematycznym i wersyfikacyjnym. Dłuska korzystała z każdego metrycznego systemu wersyfikacyjnego (szczególnie liczne są sylabotonizowane wiersze sylabiczne, przywodzące na myśl wersyfikację Marii Konopnickiej), nie uprawiała wiersza wolnego, z biegiem lat można odnotować jednak stopniowe odchodzenie od regularności metrycznej na rzecz wiersza nieregularnego. Tematyka obejmuje takie zagadnienia, jak historia i polityka, życie osobiste, przyroda czy metafizyka. Od lat 70. zaczynają się pojawiać jawne nawiązania intertekstualne. Przykładowe realizowane gatunki to oda, ballada czy pieśń.