publikacje

Wróć do listy

List Ireny Grosz do Stefana Themersona, 22.02.1964

Dziewiąty zachowany dokument to krótki list z napisem: „Szanowni Państwo, uprzejmie proszę o oddanie biletu Stefanowi Themersonowi. Bardzo dziękuję i serdecznie pozdrawiam”. Kartka pierwotnie włożona była w kopertę adresowaną do „Państwa Sternów”. Irena posłużyła się do przesłania tej wiadomości najprawdopodobniej wewnętrzną pocztą redakcji lub przekazała korespondencję przez znajomego, skoro adres („Służewska 2”) odnotowany jest bez kodu pocztowego, brak również znaczka i pieczęci urzędowej. Interesujący jest zresztą fakt, że w latach 60. Stefan utrzymywał na tyle bliskie kontakty ze Sternami, by tego rodzaju sytuacja mogła w ogóle mieć miejsce. Wiemy, że Anatol z protekcjonalizmem wspominał współpracę z Themersonami w latach 30., kiedy eksperymentatorzy jako dwudziestolatkowie zaproponowali futuryście zrobienie filmu na podstawie poematu Sterna (Europa). Pisarz mówił o „młodym człowieku”, który przyszedł do niego wraz z malarką, co z perspektywy czasu w sposób jaskrawy uwypukla brak świadomości futurysty na temat wagi dokonania małżeństwa. Co może dziwić nie tylko dlatego, że od czasu premiery film uważany był za dzieło przełomowe (Stefania Zahorska wyraziła po premierze wręcz zachwyt na łamach „Wiadomości Literackich” z 18 grudnia 1932 r. w artykule: „Polski film – dobry!”), ale także ze względu na stałe miejsce w środowisku filmowym, które od 1932 r. drugi z eksperymentów wizualnych zapewnił Themersonom, czego futurysta zdawał się nie zauważać. W latach 60. utwór ten był uznawany za zaginiony, obecnie jest już znany w całości. Themersonowie utrzymywali kontakt z warszawskim futurystą do jego śmierci w 1968 r., choć relacja ta nie była szczególnie bliska (na temat korespondencji Sterna i Themersona pisał obszerniej Janusz Lachowski: Anatol Stern i Stefan Themerson. O Europie, a także przyjaźni dwóch awangardzistów na podstawie ich korespondencji wzajemnej z lat 1959–1968, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2015, t. XLVI). Staraniami Themersonów w ich wydawnictwie Gaberbocchus Press ukazał się poemat Europa w oryginalnym projekcie typograficznym stworzonym przez Mieczysława Szczukę i Teresę Żarnower.

Autor/Autorka: 
Współautorzy: 
Miejsce powstania: 
Warszawa
Opis fizyczny: 
2 s.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1964
Stan zachowania: 
bardzo dobry
Sygnatura: 
w opracowaniu
Tytuł kolekcji: 
Archiwum Themersonów
Uwagi: 
Karta A5, biała, koperta niebieska, niebieski długopis, pismo czytelne. Datowanie kartki na 22 lutego 1964 r. nie pozostawia wielu wątpliwości, przyjaciółka Themersonów przekazała najpewniej pisarzowi bilet lotniczy na przelot do Londynu. Kobieta, jako redaktorka naczelna lewicowego czasopisma „Gromada – Rolnik Polski” oraz członkini partii, miała przypuszczalnie spore możliwości organizacji rozmaitych spraw, z czego artyści korzystali. Jak dowiadujemy się również z pozostałej korespondencji, Irena często była zbyt zajęta pracą lub przebywała poza Warszawą, prawdopodobnie nie mogła więc w lutym osobiście spotkać się z pisarzem, by przekazać mu bilet.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Data dzienna: 
22 lut 1964
Osoba, której dotyczy treść: 
Główne tematy: 
bilet lotniczy, podróż, przyjaźń
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
1964
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
list
Tytuł ujednolicony korespondencji: