Kontynuacja numeracji w stosunku do pamiętnika przeznaczonego dla synów Edwarda i Izydora, ale ewidentnie jest to nowy tekst, narracja prowadzona w pierwszej osobie liczby mnogiej, ale są zwroty do syna. Opis podróży powrotnej zawiera szczegółowe informacje o trasie, jaką Römerowie przebyli podczas powrotu na Litwę z kilkuletniego wygnania w Wołogdzie i Wielkim Ustiugu. Kolejne miejscowości są wymieniane z nazwy, dodatkowo przy większych i ciekawszych notatki zawierają komentarz autorki o zwiedzanych miejscach, spotkanych rodzinach (np.

Autorka opisuje losy Polaków na Kresach Wschodnich na przykładzie własnej rodziny. Urodziła się na terenach obecnej Białorusi, na osiedlu fabrycznym Rajówka koło Ilii (trzydzieści pięć kilometrów od Mińska, czterdzieści pięć kilometrów od Starej Wilejki), dokąd jej rodzice (z synkiem) sprowadzili się z Wilna. Ojciec był urzędnikiem i kapelmistrzem orkiestry fabrycznej, tu znalazł zatrudnienie w fabryce tektury i papieru Bogdanowicza. W 1935 r. urodziła się Apolonia. Dzieciństwo wspomina beztrosko do momentu wkroczenia wojsk sowieckich we wrześniu 1939 r.

Dziennik Marii z Korybut-Daszkiewiczów pisany był pierwotnie dla jej córki Teresy, zaś kolejne części, tj. od 1917 r. (z dziennym datowaniem) – dla wszystkich dzieci. Na pierwszych kartach autorka określa motywację swojego diariuszowania – chce pisać o dzieciństwie i dorastaniu córki, ale pragnie również, by Teresa dzięki tym zapiskom poznała swoich rodziców. Jest również przekonana, że Teresa jako dorosła kobieta będzie przeżywać to samo, czego doświadczała jej matka.

Dzienniki Zofii Römerowej składają się z pięciu tomów i zawierają zapiski z lat 1845–1877. Notatki są starannie prowadzone, niemal pozbawione poprawek, opatrzone datami (ze wskazaniem dnia tygodnia i przypadającego w danym dniu święta). Każdy miesiąc kończy się podsumowaniem wydarzeń. Tom pierwszy rozpoczyna się od wpisu w styczniu 1845 r. w Wołogdzie. Początek tego roku budzi w autorce żywe i bolesne wspomnienia dotyczące śmierci pierworodnego syna, Edwarda (Cika), silne emocje wywołuje również śmierć jej dwudziestojednoletniej siostry, Reginy (grudzień 1844).

Wspomnienia opracowane przez Lesławę Kupcównę, dedykowane matce Zofii Bobkównej, Teodozji, nauczycielce w gdyńskim liceum, za pomoc w czasie wojny. Jak dowodzą zdjęcia umieszczone w maszynopisowej wersji wspomnień, przygotowanej z wyraźnym zacięciem literackim, ich rękopis został opatrzony przez autorkę fotografiami przedstawiającymi Bobkównę (oprócz tego na s. 2–3 znajduje się wiersz Kupcówny poświęcony pamięci Zofii pt. Po utracie Zosi). Dziewczęta – Kupcówna i Bobkówna – poznały się podczas drugiej wojny światowej w kościele franciszkańskim w Wilnie.

Dokument przedstawia opis okupacji sowieckiej na Wileńszczyźnie. W momencie wybuchu wojny, czternastoletnia autorka przebywała na wakacjach u stryja w Postawach. Jak podaje w zapisie, wtedy na stałe mieszkała z rodzicami w Święcianach, gdzie właśnie miała rozpocząć naukę w gimnazjum. Wspomina przerażenie, z jakim obserwowała wejście wojsk radzieckich do jej miejscowości. Wedle relacji kobiety Rosjanie niszczyli lokalne sklepy. Rozpoczęły się wywózki Polaków w głąb Rosji.

Wspomnienia są spisane w formie wywiadu. Autorka opisuje w nich działalność w podziemiu w czasie okupacji niemieckiej i tuż po wojnie oraz lata więzienia. Jak z nich wynika, należała do oddziałów „Łupaszki” (była w nich sanitariuszką), a po wojnie, do 1957 r., była więźniem politycznym. Janina Smoleńska urodziła się w 1926 r. na Wileńszczyźnie w rodzinie nauczycieli. W chwili wybuchu wojny najpierw na te tereny wkroczyła Armia Czerwona, a w 1941 r., gdy rozpoczęła się wojna niemiecko-radziecka, Niemcy i Litwini. Zaczęło się wtedy prześladowanie Polaków przez Litwinów.

Krystyna Łomacka-Ciszkowska opowiada o swoich perypetiach związanych z szykanami władzy ludowej ze względu na działalność przedwojenną i konspiracyjną ojca. Autorka nie wdaje się w szczegóły jego pracy, wiadomo jednak, że ukończył prawo. Czasem grywał na organach w kościele św. Jakuba w Wilnie. Pierwsze lata życia spędziła na Wileńszczyźnie. Mieszkali w Wilnie w służbowym mieszkaniu. Wakacje spędzali w na ich działce w Kolonii Magistrackiej. Początek wojny autorka pamięta niedokładnie, jedynie ostrzeliwanie Wilna i dłuższe lub krótsze nieobecności ojca.

Jest to dość długi wiersz o Wilnie, w którym autorka po latach, z wielkim wzruszeniem, wspomina rodzinne miasto. Opisuje Wilno, przechadzając się w myślach jego ulicami – mija kolejno: Ostrą Bramę, zwaną dawniej Bramą Gedymina; klasztor Bazylianów z celą Konrada, o której Mickiewicz pisał w Dziadach; barokowy Ratusz; ulice Wielką i Zamkową; kościół Świętojański; Uniwersytet Wileński założony przez Stefana Batorego; kościoły: św. Anny i Misjonarzy; rzeki Wilejkę i Wilję; Górę Zamkową z ruinami Zamku Gedymina; miejsce straceń ze starym krzyżem; cmentarz na Rossie.

Luba Minikies opisuje zajęcie Wilna przez Niemców i utworzenie getta. Jej ojciec został zamordowany w Ponarach. Autorka i jej brat byli ukrywani przez Polkę.