publikacje

Wróć do listy

Relacja z 1946 r.

Wspomnienia Elizy Bator dotyczą przesiedlenia w 1946 r. Rozpoczyna je opis dnia wyjazdu, kiedy 13-letnia autorka wraz z matką szykowały się do opuszczenia rodzinnego domu i Wilna. Bator opisuje przygotowania do podróży, refleksje towarzyszące wysiedleniu – smutek rozstania z bliskimi ludźmi i miejscami. Dokument zawiera również relację z podróży transportem na zachód: wymuszanie łapówek przez żołnierzy, incydenty w trakcie tułaczki, okoliczności dotarcia do Wrocławia oraz odniesienia do życia osobistego autorki.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Reginy Kozłowskiej

Regina Kozłowska po zakończeniu II wojny światowej w ramach akcji przesiedleńczej opuściła rodzinne Wilno i w grudniu 1945 r. wraz z matką znalazła się w Bydgoszczy. Autorka opisała losy rozdzielonej rodziny (ojciec pozostał w Wilnie, siostra i brat wyjechali dalej na Zachód) oraz pierwsze lata w nowej rzeczywistości: pracę (pracowała m.in. w Powiatowym Urzędzie Ziemskim w Bydgoszczy) i stosunek miejscowej ludności do przesiedleńców.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Bronisławy Ładygo

Krótki faktograficzny zapis historii rodziny Bronisławy Ładygo począwszy od 1944 r., kiedy ścieżki członków rodziny zaczęły się rozchodzić, a ich losy gmatwać. W ciągu kolejnych powojennych lat rodzina stopniowo zaczęła się rozdzielać i znikać z Wilna, na co złożyło się m.in. zesłanie na Syberię i wyjazdy w kolejnych akcjach przesiedleńczych. Ładygo wraz z matką opuściły Wilno podczas ostatnich transportów w ramach tzw. repatriacji i po kilku miesiącach podróży i oczekiwań na przydział mieszkania zamieszkały w Tychach.

publikacje

Wróć do listy

Więźniarka Stutthofu – Cecylia Krzesińska

Relacja Cecylii Krzesińskiej dotyczy przede wszystkim jej przeżyć z II wojny światowej. Bohaterka opisała okupację Wilna, życie w getcie, dokąd trafiła wraz z matką i siostrą Dorą z dzieckiem. Ojciec po wybuchu wojny przedostał się do ZSRR. Po likwidacji getta znalazła się najpierw w obozie na Łotwie (Keiserwald), a w następnie Stutthofie (nr obozowy 48935) i podobozu w Krzemieniewie, gdzie przebywała w sumie półtora roku. Podczas likwidacji getta została rozdzielona z rodziną –matka, siostra i siostrzenica zginęły w Majdanku. Ojciec Krzemińskiej odnalazł się po wojnie.

publikacje

Wróć do listy

Sanitariuszka Wojska Polskiego – Halina Morska-Kościukowa

Halina Morska-Kościukowa w wywiadzie przeprowadzonym przez Antoninę Hobler opowiedziała o swoich korzeniach, życiu przed II wojną światową, działalności w Armii Krajowej i życiu powojennym. W czasie II wojny światowej cała jej rodzina, łącznie z ośmioletnim bratem, działała w AK. Morska-Kościukowa była sanitariuszką, przeszła też przeszkolenie wojskowe i awansowała do stopnia chorążej. Po zakończeniu wojny skończyła studia medyczne w Warszawie i pracowała w służbie zdrowia, m.in. w Cieplicach i Wrocławiu, gdzie osiadła na stałe. Opisała swoje zaangażowanie w walkę z okupantem oraz m.in.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Szapirówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja odnosi się do wydarzeń z początku listopada 1931 r.; w owym czasie, na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, wśród społeczności studenckiej zaistniał wyraźny podział na „studentów chrześcijan” oraz „studentów Żydów”, co doprowadziło do zamieszek i zajść o charakterze antysemickim. Kontekstem opisywanych zdarzeń jest sytuacja dotycząca podziału preparatów prosektoryjnych. Delegacja „młodzieży chrześcijańskiej” udała się do prof.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ireny Konówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja odnosi się do sytuacji mających miejsce w listopadzie 1931 r. na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Autorka relacjonuje wydarzenia rozgrywające się na początku miesiąca. Podczas ich trwania została ona oskarżona o prowokację. Kontekstem relacji są zajścia antysemickie, które odbywały się na terenie Uniwersytetu. W 1931 r. wśród studentów istniał wyraźny podział na „studentów-Żydów” oraz „studentów-chrześcijan”. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Leokadii Niekraszówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja dotyczy wydarzeń, jakie miały miejsce na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie w 1931 r.; w owym czasie, w społeczności studenckiej, istniał wyraźny podział na "studentów Żydów” i „studentów chrześcijan”, co doprowadziło do zamieszek i zajść o charakterze antysemickim. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heleny Murzy-Murziczówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja dotyczy wydarzeń z początku listopada 1931 r.; jest zapisem doświadczeń świadkini w czasie zajść antysemickich, jakie miały miejsce na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Na terenie uczelni uwidaczniał się wówczas wyraźny podział na „studentów Żydów” oraz „studentów chrześcijan”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Leokadii Sawickiej z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja dotyczy wydarzeń z dnia 9 listopada 1931 r.; na terenie Uniwersytetu Stefana Batorego oraz poza nim miały wówczas miejsce zajścia antysemickie oraz zamieszki wywołane podziałami, które zaczęły eskalować pomiędzy „studentami-Żydami” a „studentami-chrześcijanami”. 

Strony