publikacje

Wróć do listy

Alina Więzikowa do Żanny Kormanowej, 1959–1973

25 lutego 1964 r., autorka podziękowała za życzliwą ocenę publikacji jej zespołu oraz za uwagi o materiałach bibliograficznych. Mimo, że Kormanowa przekazała te uwagi bezinteresownie, członkowie redakcji wysłali skromne honorarium z nadzieją, że będą mogli liczyć na jej pomoc w przyszłości.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Eugenii Mass

Eugenia Mass pracowała dla esesmana i jego rodziny w obozie janowskim we Lwowie. Opisała wiele przypadków okrutnego traktowania więźniów. Wspomina o różnych „zabawach” Niemców, m.in. pijani żołnierze strzelali do butelki, którą trzymała w ręce. W kwietniu 1942 r. obóz się powięszył i przekształcił w koncentracyjny, więźniowie byli systematycznie wyniszczani fizycznie i psychicznie. Autorka przypomina o akcji likwidacyjnej przeprowadzonej 10 sierpnia 1942 r. w getcie lwowskim.

publikacje

Wróć do listy

Teofila Wichowa do Żanny Kormanowej, 28.12.1959–17.06.1981

Teofila Wichowa korespondowała z Żanną Kormanową. Dnia 28 grudnia 1959 r. przesłała życzenia noworoczne z Zakopanego podpisane: Tetka, Wład i Piotr Wichowie. Dnia 29 marca 1981 r. pozdrowienia od całej rodziny wysłała z Kazimierza Dolnego. Opisała, że są bardzo zadowoleni z pobytu, mają spokój, piękną pogodę, pokój z widokiem na rynek. Prawdziwa oaza, choć są zaniepokojeni [w związku z sytuacją w kraju]. Dnia 17 czerwca 1981 r. autorka napisała list z Warszawy do Kormanowej przebywającej w Nieborowie, z nadzieją, że korespondencja ta zdąży dojść przed jej wyjazdem.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Frydy Kleist

Fryda Kleist straciła rodzinę w getcie w Gródku Jagiellońskim. W 1942 r. uciekła na tzw. aryjską stronę, najpierw do Niska, a potem do Warszawy, gdzie zgłosiła się do pracy w Niemczech, posługując się „aryjskimi” dokumentami. Trafiła do miejscowości Gera (Turyngia) i pracowała w fabryce Siemensa. Po trzech miesiącach przeniesiono ją w inne miejsce (nazwa nieczytelna). Tam spotkała Żydówki, które podawały się za Polki. Wszystkie zostały zadenuncjowane, aresztowane i miały być wywiezione do Auschwitz. Autorka przebywała w więzieniu, nie przyznając się do żydowskiego pochodzenia.

publikacje

Wróć do listy

Fragmenty wspomnień z lat 1914–1923

Fragmenty wspomnień… Zofii Czyńskiej są poprzedzone notatkami i danymi biograficznymi dotyczącymi jej rodziny (od początku XIX w.) oraz historią frankistów polskich, która powstała w oparciu o literaturę naukową. Autorka opisuje pradziadka, Józefa Czyńskiego (frankistę związanego ze środowiskiem warszawskim), dziadka Stanisława i babkę, Walerię z Praussów, podając informacje o rodzinie Praussów. Przypomina dzieje Żydów w Polsce i Europie, odwołując się do źródeł naukowych. Zaznacza, że jej ojciec był także pochodzenia żydowskiego.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik Zofii Czyńskiej

Codzienne, szczegółowe notatki Zofii Czyńskiej dotyczą zarówno spraw zawodowych, jak i osobistych. Autorka opisuje wizyty gości, wyjazdy wakacyjne, podróże zagraniczne, zajęcia domowe, odbyte spacery. Zdaje relacje z filmów, wystaw, spektakli teatralnych, koncertów, w których uczestniczyła, i z książek, które przeczytała. Część zapisków dotyczy matki Janiny i brata Andrzeja, a także kłopotów mieszkaniowych, stosunków z sąsiadami, starań o przydział mieszkania, przeprowadzek; następnie autorka opisuje choroby i inne sprawy zdrowotne oraz śmierć matki.

publikacje

Wróć do listy

Mały szmugler

Utwór Mały szmugler śpiewany przez Dianę Blumenfeld w getcie warszawskim. Pod piosenką znajduje się adnotacja: „Popularny wiersz Łazowertówny dajemy jako dokument wartości historycznej i psychologicznej. Wiersz charakteryzuje doskonale sytuację lokalną, przedstawia topografię [...] i odzwierciedla świat przeżyć dziecięcych”.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik z lat 1939–1943

Dziennik przedstawia bardzo szczegółowo życie w okupowanej podczas II wojny światowej Warszawie: nastroje, czynności, cierpienia. Opisuje, czym zajmowali się ludzie, jak się zachowywali, jak żyli. W dzienniku pojawiają się też notatki z lektur czytanych przez autorkę (uwzględniające m.in. twórczość Mickiewicza czy studium O Norwidzie Mariana Piechala). Wyleżyńska zapisuje uwagi na temat życia literackiego w czasie wojny i przytacza dyskusje z przyjaciółmi na temat literatury.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik z lat 1939–1944

Dziennik ma charakter osobistych zapisków codziennych. Szczegółowo rejestruje nastroje, czynności, zajęcia, podróże itp. Znajdują się tu opisy wakacyjnych podróży do Zaleszczyków, Horodnicy, nad Dniestr (wyjazd obozowy Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury im. Żeromskiego); wrażenia ze zwiedzania Podola, Czerwonogrodu; opis wrażeń i doznań spowodowany wybuchem II wojny światowej; relacja z powrotu do kraju przez Lwów, Lublin, Dęblin, Pilawę, do Warszawy; opis nalotów; wrażania i szczegółowe opisy działań (dzień po dniu) i życia w czasie wojny w stolicy, a następnie w Wielgolasie.

publikacje

Wróć do listy

Hanna Bortnowska 1927-1979

Wspomnienie pośmiertne o Hannie Bortnowskiej, byłej inspektor w Centralnym Archiwum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Autorka opisała życie i dokonania Bortnowskiej. Kobieta urodziła się 10 listopada 1927 r. jako córka Marii i Mariana Kornaszewskich. Mając szesnaście lat rozpoczęła pracę w Zakładach Przemysłu Drzewnego Hrabiego Starowiejskiego w Sędziszowie. W latach 1945-1949 pracowała w Ministerstwie Leśnictwa, zaocznie kształcąc się w szkole średniej. Od 1947 r. była członkinią Polskiej Partii Robotniczje, a następnie PZPR. W 1949 r.

Strony