publikacje

Wróć do listy

Mieszkam na Mokotowie - 1948 r.

Wspomnienia autorki dotyczące Mokotowa z przełomu lat 40. i 50. XX w. zostały ujęte w zbiór krótkich opowiadań. Zapis rozpoczyna się od przedstawienia domu Lucyny Penciakowej, zlokalizowanego przy alei Niepodległości 138, wraz z jego bliższymi i dalszymi okolicami. Autorka po raz pierwszy zobaczyła Mokotów w 1941 r. podczas odwiedzin u swojej koleżanki z Wolnej Wszechnicy Polskiej. Znajoma - Maria - była żoną Feliksa B., znanego redaktora prohitlerowskiego pisma.

publikacje

Wróć do listy

Guzik

Tekst opowiada o seansie znanego warszawskiego medium, pewnego rymarza o nazwisku Guzik. Zgodnie z opowieścią, o dokonaniach Guzika rodzina autorki dowiadywała się od pana Hippe, felczera. Gdy wieści o medium dotarły do ojca piszącej, ten postanowił go zaprosić na wieczór do domu. Planowany seans odbył się w 1921 r. w mieszkaniu rodziców autorki, znajdującego się w kamienicy na rogu placu Saskiego i ulicy Królewskiej. W tekście przedstawiono opisy gabinetu, w którym odbył się seans, oraz okolicy domu (w tym czasie na placu Saskim miała miejsce rozbiórka soboru).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Racheli Joselson

Relacja z 1945 roku, obejmuje wydarzenia z 1943 roku. Tekst rozpoczyna informacja o aresztowaniu kobiety przez polskiego policjanta „po aryjskiej stronie”. Funkcjonariusz zaprowadził ją na Nowolipie, a następnie osadzono ją na Befehlstelle i umieszczono w celi z innymi Żydami, również pojmanymi „po aryjskiej stronie” oraz w bunkrach na terenie getta. Od nich Rachela dowiedziała się o istnieniu „szesnastki” – grupy młodych Żydów, którzy współpracowali z Niemcami przy przeszukiwaniu bunkrów i wyłapywaniu ukrywających się. Po dwóch dniach autorkę zaprowadzono na Umschlagplatz.

publikacje

Wróć do listy

Relacja p. Marii Mierzejewskiej (wówczas: Rutkowska), kierowniczki sekretariatu Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych /notatka z rozmowy 06.01.1975 r.

Maria Mierzejewska sporządziła notatkę z komentarzami na temat ludzi i zdarzeń związanych z Tajnymi Wojskowymi Zakładami Wydawniczymi. Znalazły się tu m.in. opisy zdjęć z okresu powstania warszawskiego (m.in. pluton Oddziału Osłonowego WZW, wnętrze warsztatu rusznikarskiego przy ul. Boduena 2). Są też wzmianki o uzbrojeniu Oddziału Osłonowego, a także o uzbrajaniu samych drukarzy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja z mojej konspiracyjnej działalności

Jadwiga Stopczyk opisała swoją działalność w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych, w których pracowała jako łączniczka od początku stycznia 1941 r. do końca powstania warszawskiego, tj. do 4 października 1944 r. Nie składała przysięgi i nie używała pseudonimu. Podlegała bezpośrednio sekretarce TWZW, Marii Mierzejewskiej, pseud. „Janka”. Była przydzielona do dyspozycji głównego elektryka, inżyniera Bronisława Pstrągowskiego, pseud. „Sebastian”, a podczas powstania warszawskiego do dowództwa Wojskowych Zakładów Wydawniczych.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Kochana „Janeczko”! Podaję…]

Dwa listy do Marii Rutkowskiej-Mierzejewskiej.

publikacje

Wróć do listy

Ewa – Helena Górska – łączność

Autorka relacjonuje swoją działalność konspiracyjną w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych, w których pracowała jako łączniczka, pod bezpośrednią komendą Jerzego Rutkowskiego ps. „Michał”.

publikacje

Wróć do listy

TWZW od 18.04.1944 do 1.08.1944 r.

Maria Rutkowska-Mierzejewska, pseud. „Janka” opisała ostatnie miesiące działalności Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych przed wybuchem powstania warszawskiego, a konkretnie wydarzenia związane z aresztowaniem jej brata, Jerzego Rutkowskiego, pseud. „Michał Kmita”, szefa TWZW, oraz wpadkę drukarni W-4, podczas której zginął „Kazio” Bieniewicz. Autorka napisała, że aresztowanie jej brata (18 kwietnia 1944 r.) było wynikiem zdrady Jana Sawki, pseud. „Zdzisław”, kierownika drukarni W-4.

publikacje

Wróć do listy

Irena Tarska do Żanny Kormanowej, 1949–1974

Zbiór listów prywatnych i służbowych. Kobiety znały się bardzo dobrze. W korespondencji prywatnej autorka zwraca się do adresatki bezpośrednio - „Droga Żaniu”, jedynie listy służbowe pisane są językiem oficjalnym: jako Naczelnik Wydziału w Ministerstwie Oświaty (list datowany na 21 czerwca 1949 r.), czy jako Redaktor Naczelny w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych (list z 1 czerwca 1952 r.).

publikacje

Wróć do listy

Romana Zdziarska do Żanny Kormanowej, 7.09.1973

Romana Zdziarska napisała list do Żanny Kormanowej, w którym pytała o imię działacza Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej (ZNMS), Petrykowskiego, o którym Kormanowa wspomniała w swoim artykule dotyczącym ruchu robotniczego. Zgłosiła się do niej z tą sprawą, ponieważ jeden z Petrykowskich był w latach 30. zaprzyjaźniony z rodzicami autorki i jeśli to ten sam, to mogłaby dostarczyć Kormanowej informacje o tym działaczu.

Strony