publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik J. Cybulskiej-Bąkowskiej z lat 1893–1894

Józefa Bąkowska odnotowuje w swoim dzienniku z lat 1893–1984 codzienne czynności i odczuwane stany emocjonalne. Wspomina m.in. o liście od matki, w którym znalazła fotografię Jana Matejki. Opisuje również swoją samotność, zmęczenie, poczucie oddalenia od bliskich i pragnienie spotkania się z rodziną (zapis z sierpnia 1893). Pod koniec grudnia 1893 r. autorka przebywa w Odessie, w której odczuwa motywację do pracy; pisze, że nie czuje się tam „nieproduktywną istotą ani ciężarem nikomu”. Niektóre zapiski mają charakter intymny, introspekcyjny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Weissberg

W pierwszej części relacji Anna Weissberg opisuje swoją ucieczkę z lwowskiego getta. Autorka wspomniała, że posługiwała się „krakowską metryką”. Druga część zawiera lakoniczne informacje o pracach, jakie wykonywała po opuszczeniu Lwowa. Na wsi była „kobietą do krów”, okazało się jednak, że jest to trudne i nieprzyjemne zajęcie. W Krakowie znalazła zatrudnienie jako służąca w rodzinie volksdeutschów. Pracodawcy odmówili jej pomocy w zameldowaniu się, a bez tego była narażona na aresztowanie podczas kontroli dokumentów.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Kroch

Janina Kroch opisuje sytuację Żydów po zajęciu Lwowa przez wojska niemieckie. Sporo miejsca poświęciła volksdeutschowi Robertowi Rupowi, który skonfiskował dużą część majątku Krochów i zaoferował rodzinie ochronę w zamian za pieniądze. Propozycja nie została przyjęta, lecz Krochowie musieli zapłacić za milczenie Rupa. Zdzisław Stroński, wiceprezydent Lwowa, pomógł zdobyć Janienie, jej matce oraz dziadkowi (Lucjanowi Kildwurnowi) „aryjskie papiery”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Haliny Schütz

Rodzina Haliny Schütz wyjechała z Lwowa do Krakowa w połowie 1941 r. (po zajęciu Lwowa przez Niemców i przed utworzeniem getta), wszyscy mieli tzw. „aryjskie papiery” i zamieszkali osobno (autorka, matka, ojciec, babcia). Byli szantażowani przez szmalcowników. 1 sierpnia 1943 r. Halina Schütz odwiedziła babcię i obie zostały aresztowane. Podczas przesłuchań przyznały się, że są Żydówkami, jednak zataiły pokrewieństwo, a Halina, wypytywana o miejsce zamieszkania rodziców, podawała zmyślone adresy. Autorkę i jej babcię wywieziono do obozu w Płaszowie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gizeli Halpern

Gizela Halpern w pierwszej części relacji opisuje lwowską fabrykę Heim der Luftwaffe i życzliwe traktowanie żydowskich robotników przez kierownika Eryka Seidenglanza, który bronił pracowników przed brutalnymi strażnikami, co było przyczyną podejrzeń, że sprzyja Żydom i ich chroni. W drugie części autorka przypomina historię swojego krewnego Jakuba, który za zgodą Seidenglanza ukrył w kotłowni żonę i rocznego syna. Kiedy ich znaleziono, wszyscy zostali aresztowani i „wysłani na pewną śmierć”. Seidenglanz trafił na front wschodni.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Leokadii Bachner

Leokadia Bachner uciekła z lwowskiego getta w kwietniu 1942 r. Pomogli jej w tym znajomi Polacy. Półtora roku ukrywała się we wsi Kaliki oraz w różnych innych miejscach. Autorka opisała losy innych Żydów: szantaże, denuncjacje i morderstwa. Wymienia nazwiska osób, które brały w tym udział, m.in. wójta Błożynowa, który lubił „strzelać do Żydów”.

publikacje

Wróć do listy

Moi brodzcy Żydzi 1932-1939

Tekst poświęcony sylwetkom znajomych Żydów, którzy zamieszkiwali Szczurowice (ob. Ukraina, obw. lwowski) w okresie międzywojennym. Pojawiają się zarówno dorośli, np. rodzina Wolfów, właścicieli sklepu, jak i dzieci. Autorka wspomina koegzystencję Polaków i Żydów, ale także pisze o stereotypach.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z okresu okupacji część I

Wspomnienia z okresu okupacji, część I.

 

Tekst powstał pomiędzy rokiem 1961 a 1967, opisuje wydarzenia z okresu 1941-1945.

 

Autorka opisała grupę dywersyjną, powiązaną z działającą przed wojną Komunistyczną Partią Zachodniej Ukrainy, oraz akcje dywersyjne, w których brała udział lub o których słyszała. Zadania te wypełniała w okresie od 1941 roku, do swojego wyjazdu do Warszawy, który nastąpił na początku 1942 roku.

publikacje

Wróć do listy

List Myrthy Noel do Stefana Krzywoszewskiego

Myrtha Noel w swoim liście pisanym w Krakowie do Stefana Krzywoszewskiego prosi adresata o szczerą ocenę jej twórczości literackiej. Od opinii redaktora tygodnika „Świat" uzależnia swoją dalszą karierę artystyczną: „Niech Pan wypali szczerą prawdę. Boję się popaść w grafomanię. Wolałabym wtedy szyć kapelusze, np. jak mi to uprzejmie doradzał pan Znamięcki". W końcowej partii listu wspomina, iż pojedzie do Lwowa jako „reklamowana przez Sapiehę i hr. Antoniego Wodzickiego […] aby poznać krzykaczy polskich w czasie Sejmu”.

Strony