publikacje

Wróć do listy

Masza

Opowiadanie o charakterze biograficznym, dotyczące wybranych epizodów z pobytu autorki w obozie na Majdanku oraz przebywającej tam więźniarki Maszy. Wspomnienia rozpoczynają się od opisu „kąpania Żydówek z getta” w łaźni obozowej.

publikacje

Wróć do listy

Ze wspomnień więźniarki

Barbara Tylińska rozpoczyna swoje wspomnienie od pobytu na Pawiaku, gdzie była więziona w drugiej połowie 1942 r. – w 24-metrowej celi przebywało ok. 30–40 więźniarek. Autorka relacjonuje, jakie aktywności wykonywały więźniarki, by wytrzymać w więziennych warunkach, np. jedna z nich wyglądała za okno i opowiadała innym kobietom, co się działo na zewnątrz. Również sama Tylińska wybiera z pamięci obrazki, które wskazują na jej ówczesną ucieczkową strategię przetrwania w więzieniu: opisuje wygląd wieży kościoła św.

publikacje

Wróć do listy

Relacja R. Bartczak z pobytu w obozie na Majdanku

Autorka podróżowała pociągiem, który został zatrzymany przez gestapowców. Przeprowadzono drobiazgową rewizję na dworcu w Dęblinie i kolejną na dworcu w Lublinie. Tam została aresztowana i zawieziona do aresztu na Zamku w Lublinie. Po nocy spędzonej w ciemnej celi została przewieziona na Majdanek. Tu – jak wspomina – panowały głód i ziąb, baraki były zatłoczone i nieogrzewane, Bartczak odczuwała ciągłe zmęczenie, do dyskomfortu przyczyniały się również niehigieniczne warunki przetrzymywania więźniarek (m.in.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Hanny Lewandowskiej z Majdanka

Hanna Lewandowska była więziona na Majdanku w okresie od stycznia do 15 maja 1943 r. Została aresztowana w dniu swoich urodzin – 18 stycznia. Rano usłyszała walenie do drzwi, a gdy otworzyła, okazało się, że to dwaj gestapowcy. Zażądali od niej dokumentów, po czym zawieźli samochodem na Pawiak. Tam przydzielono ją do celi piętnastoosobowej, w której było łącznie siedemdziesiąt pięć osób, wśród nich „kobiety wiejskie, prostytutki i my”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Katarzyny Sytej z pobytu w obozie na Majdanku

Wspomnienie rozpoczyna się od okoliczności aresztowania autorki i osadzenia jej w obozie na Majdanku. 1 lipca 1943 r. Niemcy otoczyli wioskę, w której mieszkała, zabrano polskie kobiety i załadowano do wagonów towarowych tak, że nie miały one miejsca, by usiąść. W dalszej części pojawiają się szczegóły związane z warunkami obozowymi. Syta pisze o segregacji ludności w obozie i o wypadkach, gdy zabierane osoby już nigdy nie wracały.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Aliny Paradowskiej z pobytu na Pawiaku i na Majdanku

Relacja, pisana bez emocji, dotyczy aresztowania autorki i pobytu w więzieniu na Pawiaku. Alina Paradowska została aresztowana przez gestapo w Wesołej pod Warszawą 15 lipca 1942 r. i oskarżona o współudział w zabójstwie kolaboranta Zdzisława Chylińskiego przez organizację konspiracyjną, w której brał udział jej brat Bolesław. Pod koniec czerwca, po przyjeździe do Miłosnej, Paradowska dowiedziała się, że jej matka Władysława, babka Kazimiera Muszyńska, brat i dwanaścioro innych osób zostało aresztowanych. We wspomnieniach skupia się na dokładnym opisie wykonania wyroku na aresztowanych.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Orlickiej z pobytu w obozie na Majdanku

Zofia Orlicka trafiła do obozu 17 stycznia 1943 r. w grupie trzystu więźniarek z Pawiaka; obóz opuściła 17 września 1943 r. W relacji opisuje uciążliwy transport do obozu w wagonach towarowych, po pięćdziesiąt osób w każdym. Podróż trwała kilkanaście godzin przy temperaturze dwudziestu siedmiu stopni poniżej zera. Orlicka wspomina swoją niepewność związaną z tym, że nie wiedziała, gdzie ją wieziono. Dopiero w Dęblinie więźniarki dostały informację, że jadą do Lublina. Po przybyciu do obozu autorka została osadzona na polu piątym, w pierwszym baraku od wsi Dziesiąta.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Wandy Śliwiny

Wspomnienia Wandy Śliwiny składają się z trzech rozdziałów. Pierwszy, zatytułowany Sądny dzień na „Dziesiątej”, rozpoczyna się od opisu mroźnego poranka podczas święta Trzech Króli w Lublinie. Niemieccy żandarmi wypędzają dwustu mężczyzn z domów i ustawiają w szeregu z zamiarem rozstrzelania. Kobiety, które wybiegły za nimi, starają się osłonić ich własnymi ciałami: „Na przedmieściu Lublina zapadła cisza. Odzywał się tylko pojedynczy szloch tu i tam. To żałobnice sprzątały z pod płota swoich umarłych”.

publikacje

Wróć do listy

Współpraca z Polskim Czerwonym Krzyżem w Lublinie 1942–44

Ewa Kołaczkowska wyznaje, że chce dać świadectwo czasów, które przeżyła, dlatego postanowiła spisać swoje wspomnienia po trzydziestu latach od tych wydarzeń. Tekst ma charakter wspomnieniowy i dotyczy działalności autorki w placówce Polskiego Czerwonego Krzyża w Lublinie. Kołaczkowska podjęła współpracę z oddziałem lubelskim PCK pod koniec maja 1942 r. Do jej zadań należało zaopatrywanie jeńców polskich w paczki żywnościowe. Kołaczkowska wspomina, że podczas pracy prowadziła zeszyt, w którym wynotowywała imiona i nazwiska więźniów, numery i liczbę paczek oraz darczyńców.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Hadasy Halberstadt

Hadasa Halberstadt opisuje prześladowania Żydów w Lublinie podczas okupacji niemieckiej i akcje likwidacyjne w getcie na Majdanie Tatarskim, gdzie przebywała od 1940 r. Wspomina o Żydzie nazywanym Królem, który pomagał ludziom wydostać się z getta, załatwiał lepszą pracę i pośredniczył w uwalnianiu zatrzymanych. Król pomógł autorce wyjść z getta, wpisując ją na listę osób wywiezionych do obozu pracy w Ostrowcu Świętokrzyskim. Halberstadt przedstawia znośne warunki życia w obozie. Potem trafiła do Auschwitz, a stamtąd do obozu pracy w Gebhardsdorf (Giebułtów, ob. Dolny Śląsk).

Strony