publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z Wilna z okresu II wojny światowej

Autorka opisuje doświadczenia wojenne swoje i swojej rodziny. Tekst jest dosyć chaotyczny, nie zawsze zachowana jest chronologia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Magdaleny Lewandowskiej

Autorka opisuje wydarzenia, jakie miały miejsce na Warmii w 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Wysiedleni!

Autorka opowiada o wywiezieniu jej rodziny jesienią 1941 r. na roboty do Niemiec.  Mieszkała z rodzicami i rodzeństwem we wsi Brzezie, poczta Gostyń. W chwili wyjazdu miała 20 lat, oprócz niej w domu było trzech młodszych braci (najmłodszy w wieku 6 lat). W nocy 4 listopada do ich domu zastukali policjanci niemieccy i kazali się szybko zbierać. Nie pozwolili nic zabierać ze sobą. Zawieźli ich furą do Wielkich Strzelec, tam w kościele zebrano kilkanaście rodzin. Następnie ze stacji Piaski zostali zawiezieni do Łodzi i umieszczeni w obozie, gdzie spędzili 10 dni.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Kandefer

Janina Kandefer opisuje losy swojej rodziny na Kresach Wschodnich od odzyskania niepodległości w 1918 r. do końca II wojny światowej. Autorka pisze o bracie, starszym o dziesięć lat, a także siostrze – o osiem. Przedstawia Sokal, miasto, w którym spędziła dzieciństwo do 1932 r. Podaje szczegóły dotyczące stosunków polsko-ukraińskich przed wojną, pisze np. o niektórych zwyczajach Ukraińców. Według niej ich wrogość nasiliła się podczas wojny, szczególnie pod okupacją niemiecką. Zajmuje się tematem Żydów i ich relacji z Polakami.

publikacje

Wróć do listy

List Janiny Kandefer do Archiwum Wschodniego

Korespondencja Janiny Kandefer z Archiwum Wschodnim dotycząca wspomnień przesłanych do redakcji „Kontaktów”. Autorka dołączyła do listu ankietę oraz wspomnienia, które zostały przez nią zmodyfikowane względem poprzedniej wersji, wysłanej do magazynu. Informuje, że ankietę wysłała także do Jadwigi Kołodziej-Opolańskiej, która wraz z matką i rodzeństwem została wywieziona 12/13 kwietnia 1940 r.

publikacje

Wróć do listy

Rok 1918–1939

W dokumencie autorka opisuje losy swojej rodziny przebywającej na terenach Kresów Wschodnich. Swoją opowieść zaczyna od przywołania wydarzeń z 1920 r., kiedy to mieszkała z rodzicami w Sokalu, tuż nad Bugiem. Miała wtedy cztery lata i pamiętała, jak w ich miasteczku pojawili się bolszewicy, gdyż wtedy w jej domu nocował oddział żołnierzy. Jak podkreśla, wojskowi wyglądali „żałośnie”: byli obszarpani, głodni, brudni, mieli broń powiązaną sznurkami.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Kruk

Janina Kruk opowiada o losach swojej rodziny w czasie II wojny światowej. W 1939 r. miała szesnaście lat i ukończyła cztery klasy gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie. Mieszkała w rodzinnym Podkamieniu k. Brodów, woj. tarnopolskie. Miasteczko słynęło z zabytkowego kościoła i klasztoru. Ojciec autorki pracował w Urzędzie Drogowym w Brodach. Po wybuchu wojny w miasteczku stacjonowało wojsko polskie. W domu Janiny zatrzymał się siostrzeniec gen. Sosnkowskiego, a po nim kapitan Korczyński z żoną i córką, którzy na wieść o wejściu Armii Czerwonej do Polski pośpiesznie wyjechali.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sabiny Kupercyn (Góralczyk)

Relacja obejmuje lata 1939-1945. Autorka rozpoczyna od informacji, że mieszkała w Warszawie w dzielnicy północnej – nie musiała więc wraz z mężem przenosić się po wytyczeniu getta. Wspomnienia rozpoczyna od podkreślenia różnic w sposobie funkcjonowania mieszkańców getta: „[c]ukiernie były przepełnione a przed cukierniami leżały trupy”. W swojej relacji Sabina skupia się na opisie pracy, jaką podjęła. Wspomina, że wówczas w działalność społeczną, pomocową, zaangażowane były przede wszystkim kobiety. Ona sama opiekowała się – poza punktem na Stawkach – punktem na Dzielnej.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Luidor

Janion Luidor była ukrywana w warszawskim getcie przez matkę, która pracowała w szopie. Potem matka przekazała ją pod opiekę polskiej rodzinie w Zielonce k. Warszawy. Luidor doczekała wyzwolenia w Kazimierówce k. Grodziska, potem Centralny Komitet Żydów w Polsce umieścił ją w łódzkim Domu Dziecka. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Lubelskiej

Anna Lubelska opisuje sytuację w Warszawie po wkroczeniu wojsk niemieckich, szykany wobec ludności żydowskiej, a także wymuszenia i szantaże ze strony Polaków, trudne warunki życiowe w getcie, do którego trafiali również Żydzi z okolic Warszawy. W zakończeniu pojawia się informacja o ostatecznej akcji likwidacyjnej w getcie i samobójstwie prezesa Judenratu Adama Czerniakowa.

Strony