publikacje

Wróć do listy

Modlitwa

Porównanie charakteru pisma pozwala przypisać anonimowy tekst Ksawerze Deybel. Arkusz z zapisanymi na kolejnych kartach Ślubami (z 1847 roku) to najwcześniejszy z trzech znanych dziś rękopisów wieloletniej kochanki Adama Mickiewicza.

publikacje

Wróć do listy

Listy Ksawery Mainard do Władysława Mickiewicza, 1873–1874

Dwa listy Ksawery z Deyblów Mainard do Władysława Mickiewicza stanowią większość zachowanej spuścizny wieloletniej kochanki Adama Mickiewicza i opiekunki jego dzieci. 30 grudnia 1873 roku informuje ona dawnego wychowanka, że chciałaby „w duchu chrześcijańskim z Nim się rozmówić” (k. 1). Zdecydowała się na to „po tylu z obu stron boleśnych zajściach” (k. 1) – możemy się domyślać, że chodzi tu m.in. o odmowę wsparcia finansowego w wychowaniu nieślubnej córki poety – ponieważ słyszała wiele dobrych rzeczy o adresacie od towiańczyka Edmunda Różyckiego.

publikacje

Wróć do listy

Diariusz, 1864–1866

Dzienniczek zawiera krótkie, regularne wpisy z okresu od 2 stycznia 1864 do 12 grudnia 1866 r., czyli z końca trzeciej dekady życia autorki. Pojawiają się w nim informacje o spotkaniach, otrzymywanych i wysyłanych listach, a także hasłowe wzmianki o problemach interpersonalnych, zdrowotnych i finansowych.

publikacje

Wróć do listy

Notatnik z brudnopisami i kopiami listów, 1864–1866

Trzeci, najpóźniejszy z notatników córki Andrzeja Towiańskiego przechowywanych w Archiwum Diecezji Sandomierskiej zawiera brudnopisy i kopie 13 listów z lat 1864–1866. Zeszyt odróżnia się od poprzednich części przede wszystkim gronem adresatów – zawiera jedynie dwa listy do członków rodziny. Prośba do ojca o błogosławieństwo (z 6 grudnia 1864 r.) stanowi ostatnią – nieudaną – próbę pogodzenia się z rodziną po tym, jak autorka wyrzekła się towianistycznych wierzeń.

publikacje

Wróć do listy

Notatnik z brudnopisami i kopiami listów, 1858–1864

Drugi z trzech notatników córki Andrzeja Towiańskiego przechowywanych w Archiwum Diecezji Sandomierskiej zawiera brudnopisy i kopie 48 listów z lat 1858–1864. Adresaci to przede wszystkim członkowie rodziny, także przybranej – autorka od 1854 roku przebywała w Warszawie pod opieką towiańczyków Amelii i Józefa Noskowskich. Do obojga opiekunów skierowane są dwa listy (z 8 lutego 1859 r.

publikacje

Wróć do listy

Notatnik z brudnopisami i kopiami listów, 1857–1858

Pierwszy z trzech notatników córki Andrzeja Towiańskiego przechowywanych w Archiwum Diecezji Sandomierskiej zawiera brudnopisy i kopie siedmiu listów z lat 1857–1858. Adresatką trzech (z 30 sierpnia oraz września 1857 roku i z początku 1858 roku) jest towianka Amelia Noskowska, pod której opieką autorka pozostawała od siedemnastego roku życia. Towiańska zwierza się jej z kłopotów w relacjach z członkami rodziny i innymi wyznawcami nauki ojca, wspomina o przemyśleniach na temat przyszłości. Nalega na powrót z Kielc, gdzie latem pomaga towiańczykom Andrzejowskim w opiece nad dziećmi.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Julii Żakiewicz z sierpnia 1980

Wspomnienie Julii Żakiewicz koncentruje się na poszukiwaniach przyczyn gwałtownego wzrostu niezadowolenia społecznego w sierpniu 1980 r. Autorka diagnozuje głęboki kryzys polityczno-społeczny spowodowany takimi zjawiskami, jak korupcja, arogancja elit partyjnych, demoralizacja i brak właściwych postaw obywatelskich: „Mało jest dyscypliny, wychowania obywatelskiego, uczciwości” (s. 2). Przedstawia własną wizję wyjścia z kryzysu, polegającą przede wszystkim na odnowie moralnej i jedności całego społeczeństwa.

publikacje

Wróć do listy

List Hilarii Budzyńskiej

Krótkie wspomnienie opisujące wydarzenia z sierpnia 1980 r. w Gdyni. Zostało zawarte w liście, który Hilaria Budzyńska przesłała na konkurs Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Do listu autorka dołączyła maszynopis wierszy autorstwa osoby podpisującej się pseudonimem „Jotes”, przedstawionej jako długoletni robotnik pracujący w którejś z trójmiejskich stoczni. Budzyńska opisywała swoje emocje i odczucia towarzyszące strajkom w Gdyni. Najbardziej doniosłym przeżyciem była dla niej msza święta na terenie stoczni, obserwowana spod jej bramy.

publikacje

Wróć do listy

Sierpień 1980

Jolanta Apryasz w momencie spisywania wspomnienia z sierpnia 1980 r. miała szesnaście lat. Była uczennicą szkoły średniej, bardzo religijną, interesowała się polityką. Tekst wspomnienia zaczyna się od informacji o wybuch strajków na Wybrzeżu. Autorka dowiedziała się o tym z dziennika telewizyjnego, przyjęła wiadomość z radością i nadzieją na zmianę. Dalsze informacje o wydarzeniach na Wybrzeżu czerpała ze słuchanych razem z rodzicami audycji Radia Wolna Europa. Ze wzruszeniem zareagowała na wiadomość o modlitwach i śpiewaniu pieśni religijnych na terenie stoczni.

publikacje

Wróć do listy

Czułam się jak w Polsce

Wspomnienie Lucyny Langmesser dotyczy jesieni 1980 r. w Trójmieście. Autorka studiowała wówczas teologię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pod koniec października przyjechała do Gołębiewka, ok 30 km od Gdańska, z zamiarem odwiedzenia rodziców. Jeździła do Gdańska, aby zobaczyć się z ojcem, który brał udział w strajku w jednej z tamtejszych stoczni.

Strony