Listy Ksawery Mainard do Władysława Mickiewicza, 1873–1874
Dwa listy Ksawery z Deyblów Mainard do Władysława Mickiewicza stanowią większość zachowanej spuścizny wieloletniej kochanki Adama Mickiewicza i opiekunki jego dzieci. 30 grudnia 1873 roku informuje ona dawnego wychowanka, że chciałaby „w duchu chrześcijańskim z Nim się rozmówić” (k. 1). Zdecydowała się na to „po tylu z obu stron boleśnych zajściach” (k. 1) – możemy się domyślać, że chodzi tu m.in. o odmowę wsparcia finansowego w wychowaniu nieślubnej córki poety – ponieważ słyszała wiele dobrych rzeczy o adresacie od towiańczyka Edmunda Różyckiego.