publikacje

Wróć do listy

50 lat pracy w organizacjach kobiecych w Warszawie. Wspomnienia osobiste

Po pięćdziesięciu latach zajmowania się kwestiami równouprawnienia kobiet Teodora Męczkowska, jak pisze, czuje powinność, aby podzielić się swoimi obserwacjami i spostrzeżeniami. Kreśli obraz organizacji kobiecych na ziemiach polskich w końcu XIX w. (została wówczas przyjęta do jednej z nich) oraz ich dynamicznego rozwoju na początku XX w., zwłaszcza podczas I wojny światowej. Autorka przybliża zagadnienia istotne dla ruchu feministycznego, takie jak praca kobiet, dostęp do wykształcenia, prawa polityczne i społeczne.

publikacje

Wróć do listy

Spotkania moje z Józefem Piłsudskim

Aleksandra Zagórska rozpoczyna wspomnienia od podania okoliczności pierwszego spotkania z Józefem Piłsudskim, do którego doszło w 1906 r. w Zakopanem, dokąd została wysłana na kurację po zatruciu piorunianem rtęci (pracowała wówczas w laboratorium produkującym bomby, granaty i ładunki wybuchowe dla Organizacji Bojowej PPS). Koncentruje się na przedstawieniu swoich kontaktów z Komendantem, pokazaniu, jak ich relacja stawała się coraz bardziej zażyła (od 1912 do 1914 r. pracowali razem we Lwowie; w 1913 r.

publikacje

Wróć do listy

Drobne wspomnienia konspiratora

Olga Stande ujawnia, co skłoniło ją do napisania wspomnień – przeczytawszy wiele relacji z wydarzeń, w których brała udział, uznała, że inaczej pamięta niektóre zdarzenia. „Może warto zanotować tę inną wersję danego wydarzenia” – stwierdziła. W swoich wspomnieniach przedstawia przede wszystkim pracę w Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność Równość Niepodległość (PPS-WRN) w Krakowie, którą rozpoczęła w 1943 r. Polegała ona na prowadzeniu nasłuchu radiowego oraz redagowaniu pisma PPS-WRN „Naprzód”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o ojcu, Bolesławie Tyńskim

Spisane notarialnie wspomnienie Bożeny Czarneckiej o jej ojcu, Bolesławie Tyńskim, urodzonym w 1906 r., który był m.in. jednym z najmłodszych biorących czynny udział w walkach o Lwów – mając zaledwie 13 lat wstąpił w szeregi Orląt Lwowskich. Tyński był działaczem narodowym, brał udział w konspiracji. Czarnecka skupiła się przede wszystkim na faktach z tego zakresu, nie opisując życia rodzinnego. Tyński został aresztowany w 1940 r. (wtedy widzieli się po raz ostatni) i był przetrzymywany we lwowskim więzieniu aż do wejścia wojsk niemieckich w 1941 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Hanny Maciejewskiej dotycząca początków jej życia na Ziemiach Odzyskanych

Relacja Hanny Maciejewskiej dotyczy jej przeżyć w pierwszych latach osadnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Dokument powstał z intencją upamiętnienia kilku osób – przedstawicieli nowej władzy, którzy pomogli autorce w trudnym czasie pierwszych powojennych lat. Maciejewska chronologicznie przedstawia swoje losy po przybyciu na Dolny Śląsk, szczegółowo relacjonując kolejne kroki na Ziemiach Odzyskanych. Wspomnienie jest jednak przede wszystkim hołdem złożonym tym, których wszechstronna pomoc (nie tylko materialna) umożliwiła autorce na nowo rozpocząć normalne życie.

publikacje

Wróć do listy

W pracy dał Bóg przebyć

Napisany na malutkiej karteczce liścik do Mistrza Andrzeja Towiańskiego przekazany zapewne w czasie pobytu w jego domu, w Zurychy List zawiera pisane w patetycznym i egzaltowanym stylu podziękowanie za udzielone nauki, wraz z obietnicą stosowania się do nich. Autorka pisze także o pracy duchowej odbytej po niedawnej chorobie. Prosi także o ponowne spotkanie, potrzebne dla „gruntownego poznania i rozwinięcia tych materi”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Aleksandrze Bukowieckiej z okresu powstania wielkopolskiego

Anna Kaźmierczakowa wspomina powstańczą działalność Aleksandry Bukowieckiej. Przed wybuchem powstania w 1918 r. Bukowiecka współorganizowała w Cichowie tajne narady, w których brali udział m.in. księża, lekarze i przedstawiciele ziemiaństwa. Podczas tych spotkań omawiano plany przejęcia niemieckich placówek pocztowych, kolejowych i urzędów. W listopadzie 1918 r. w majątku Cichów zgromadzono i ukryto sporo broni oraz amunicji, które później przekazano na front. Bukowiecka brała czynny udział w organizacji walk powstańczych i zginęła podczas drugiej wojny światowej w Forcie VII w Poznaniu.

publikacje

Wróć do listy

Powojenne wspomnienia [T. 1]

Stefania Gołaszewska wspomina okoliczności swojego aresztowania i pobyt w więzieniu na początku lat 50. XX w. Została oskarżona o działalność przeciwko Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Na jej niekorzyść przemawiał fakt, że posiadała odbiornik radiowy i przesłaną ze Stanów Zjednoczonych paczkę z czasopismami dotyczącymi sokolnictwa (przed wojną kierowała Związkiem Sokolstwa Polskiego). Gołaszewska szczegółowo opisuje rewizje i przesłuchania. Milicjanci dużo wiedzieli o jej życiu, zadawali drobiazgowe pytania. Pierwsze przesłuchanie trwało dwanaście godzin.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Jadwigi z Sanguszków Adamowej Sapieżyny. Zebrał i przypisami opatrzył Adam Stadnicki

Na wspomnienia zebrane przez wnuka autorki, hr. Adama Stadnickiego, składają się fragmenty dziennika Jadwigi Sapieżyny z Sanguszków z pierwszych lat małżeństwa (1852–1854), Krótki opis życia napisany w 1903 r. pióra autorki oraz rozproszone fragmenty z dzienników z lat późniejszych – pierwszy zapis datowany na 1873 r., ostatnie pochodzą z 1916 r. Nieregularnie spisywane, urywkowe notatki o osobistym charakterze z początku małżeństwa Jadwigi z Adamem Sapiehą dotyczą codziennych zajęć i życia młodej żony. Autorka często opisywała swoją samotność oraz zapracowanie małżonka.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o mężu. Ojców 17 X 1945 r.

Dokument jest krótką biografią męża autorki, hr. Maurycego Klemensa Zamoyskiego, o charakterze faktograficznym, oficjalnym, pisanym stylem momentami podniosłym. Zamoyska spisała losy małżonka począwszy od jego dzieciństwa spędzonego w majątku w Klemensowie aż do śmierci w 1939 r. Autorka całkowicie skupiła się na postaci Zamoyskiego: biografia pozbawiona jest osobistych wspomnień i refleksji. Nie poruszyła kwestii relacji pomiędzy małżonkami, nie ukazała prywatnego oblicza Zamoyskiego, przedstawionego wyłącznie jako osoba publiczna.

Strony