Z tej ziemi…, cz. 2

Drugi tom wspomnień Izabelli Krańskiej rozpoczyna się opisem wyzwolenia zamieszkanej przez nią i jej rodzinę części miasta przez wojska polsko-sowieckie w styczniu 1945 r. Sytuacja panująca w mieście bezpośrednio po usunięciu z niego załogi niemieckiej była niezwykle trudna. Autorka wspomina o licznych przypadkach okradania mieszkań i sklepów przez ludność polską, napięciach pomiędzy volksdeutschami a osobami, które nie podpisały listy narodowościowej oraz między żołnierzami a cywilnymi mieszkańcami miasta. Z rozżaleniem pisze o rodzinach współpracujących wcześniej z Niemcami, które – dzięki zgromadzonemu w czasie wojny majątkowi – po zmianie władz nadal znajdowały się w dobrej sytuacji materialnej. Tuż po zakończeniu wojny Elżbieta (porte-parole autorki dziennika) miała trudności ze znalezieniem pracy. Ze względu na zły stan zdrowia, pogorszony dodatkowo przez ciężkie warunki życia podczas okupacji, nie mogła podjąć pracy fizycznej. Autorka starała się więc o posadę sekretarki. Z powodu braków kadrowych pierwsze miesiące 1945 r. musiała jednak przepracować m.in. w szpitalu polowym i – po zmobilizowaniu – jako żołnierka w Ludowym Wojsku Polskim, gdzie została zatrudniona w wydziale propagandy. 

W dalszej części dziennika Krańska wspomina o niespodziewanej pracy Elżbiety w zorganizowanej na wzór wojskowy jednostce, w której można dopatrywać się aluzji do Urzędu Bezpieczeństwa. Przedstawia również liczne epizody z życia codziennego w powojennej Polsce – pisze m.in. o  próbach łączenia pracy i kontynuowania przerwanej przez wojnę edukacji, problemach z zakwaterowaniem, przeludnieniem mieszkań, sąsiedzkich konfliktach czy poszukiwaniach zaginionych członków rodziny. Tematem dziennika są również relacje Elżbiety z dowódcą jednostki (żonatym oficerem), w której wówczas pracowała. Z wzajemnością zakochał się on w młodej stenotypistce, nie chciał jednak ranić żony i niszczyć swojego małżeństwa. Ostatnie kilkadziesiąt kart dziennika wypełniają opisy osobistych tragedii autorki i jej rodziny – gwałt na niej dokonany przez niedoszłego męża, niechciana ciąża siostry, zakończona nielegalną aborcją i zrujnowanym zdrowiem, wreszcie kończąca wspomnienia choroba i śmierć matki Anieli.