publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o 1905 roku w Łodzi

W 1905 r. autorka przebywała w Łodzi, gdzie prowadziła darmową praktykę lekarską dla robotników fabrycznych. Ówczesna Łódź została pokrótce opisana jako ruchliwe i wielokulturowe miasto (dominowały w niej kultura polska, rosyjska i żydowska). W mieście przebywali też przedstawiciele różnych partii i ruchów politycznych. Organizowano liczne wiece i spotkania nadzorowane przez żandarmerię. Autorka wspomina, że na takie zebrania przyjeżdżali liczni mówcy z Warszawy. Śpiewano rewolucyjne pieśni (najczęściej Czerwony sztandar) i zbierano pieniądze na strajk kolejowy.

publikacje

Wróć do listy

1905 rok w Jekaterynodarze

Puganowa spisuje wspomnienia po dwudziestu latach. Podczas rewolucji 1905 r. miała niespełna czternaście lat i mieszkała w Krasnodarze (wówczas Jekaterynodar) – na terenie obw. kubańskiego. Do 1867 r. mieścił się tam zarząd Czarnomorskiego Wojska Kozackiego. Po rewolucji lutowej 1917 r. było to centrum monarchistycznego kozactwa i siedziba Rady Kubańskiej.

publikacje

Wróć do listy

List Ludwiki Haniderek do Janusza Przewłockiego

List do Janusza Przewłockiego w sprawie zesłania rodziny autorki na Syberię. Podaje ona nazwy miejscowości, w których przebywała z rodziną. Odsyła adresata do towarzysza ich losów, Stanisława Buszty. Podaje też inne dane członków jej rodziny wywiezionych na Syberię. Wszyscy z nich wrócili z zesłania, poza starszą siostrą Marią, ur. 1923 r. a zmarłą w 1941 r. na Syberii. Ojciec autorki zmarł w 1986 r., matka żyła w momencie pisania listu. Więcej szczegółów ma napisać jej siostra Janina. Na koniec autorka przyznaje, że ma problem z otrzymaniem uprawnień kombatanckich.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Danuty Preiss

We wrześniu 1939 r. został aresztowany autorki ojciec, kancelista w dyrekcji PKP. Od tamtej pory wszelki słuch o nim zaginął. Natomiast autorka wraz z matką i czworgiem rodzeństwa zostali wywiezieni do obozu ETK-27 w Kustanaju (Kazachska SRR, rejon Mendyga, wieś Dołbuszka). Nie wolno ich było zatrudnić. Rodzina przymierała głodem. Dzieci często żebrały. Danuta przez jakiś czas pracowała w kołchozie, potem w zakładzie reperacji traktorów.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Leokadii Rudzkiej z zesłania na Syberię

Autorka opowiada o losach swojej rodziny zesłanej na Syberię w 1940 r.

publikacje

Wróć do listy

Listy Janiny Laszczak-Sokołowskiej do Janusza Przewłockiego

Zbiór listów kierowanych do Janusza Przewłockiego dotyczących wspomnień autorki z zesłania za Syberię. Janina Laszczak-Sokołowska odpowiada w nich na pytania Przewłockiego, głównie te dotyczące nazw miejscowości pojawiających się w jej wspomnieniach. Podaje właściwe ich brzmienie, a do listów dołącza kopię strony z Atlasu Topograficznego Wojska Polskiego, na której są zaznaczone opisywane miejsca. Wyjaśnia również, że jej rodzinna miejscowość leżała w gminie Rzepińce, w powiecie Buczacz, w województwie tarnopolskim.

publikacje

Wróć do listy

Ze wspomnień – 1905 r.

A. G. Skołkowa w 1905 r.  była nauczycielką w osadzie Niewgołowsk pod Borisoglebskiem (obw. woroneski). Pierwszy akapit maszynopisu, poświęcony opisowi warunków pracy nauczycielek w carskiej Rosji, został przekreślony (autorka pisze w nim m.in., że pracowano wówczas bezpłatnie, że o zjazdach i związkach zawodowych nie było mowy, a podejmowanie się prac społecznych i charytatywnych było traktowane jako podejrzane zachowanie). 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sabiny Dutkowskiej

W dokumencie autorka opisuje losy swojej rodziny, wywiezionej w czerwcu 1941 r. z Polesia na Syberię. Jak wspomina, funkcjonariusze NKWD odwiedzili jej dom w nocy. Rodzina miała piętnaście minut na spakowanie się, po czym całą zabrano ją ciężarówkę na najbliższą stację kolejową. Autorce towarzyszyli wówczas jej rodzice, dzieci (czteroletni Witalis i piętnastomiesięczna Jolanta), oraz siostra Janina (osiemnaście lat). Pisząca w chwili wywózki miała dwadzieścia sześć lat. Na stacji spotkali wielu znajomych. Wszystkich załadowano do wagonów towarowych, które zaplombowano.

publikacje

Wróć do listy

Listy Reginy Majdańskiej do Janusza Przewłockiego

Dwa listy kierowane do Janusza Przewłockiego, dotyczące zsyłki na Syberię. Autorka odpowiada w nich na jego pytania. Pisze, że inni zesłańcy byli w większości deportowani całymi rodzinami. Podaje też nazwiska wielu z nich. Wspomina, że przebywali w posiołku Wodopad, w obł. Archangielska. Miejscowość ta została wymieniona w książce Deportacje i przemieszczenia ludności polskiej w głąb ZSRR 1939–1945, wydanej w 1989 r. w Warszawie.

publikacje

Wróć do listy

Teofila Wichowa do Żanny Kormanowej, 28.12.1959–17.06.1981

Teofila Wichowa korespondowała z Żanną Kormanową. Dnia 28 grudnia 1959 r. przesłała życzenia noworoczne z Zakopanego podpisane: Tetka, Wład i Piotr Wichowie. Dnia 29 marca 1981 r. pozdrowienia od całej rodziny wysłała z Kazimierza Dolnego. Opisała, że są bardzo zadowoleni z pobytu, mają spokój, piękną pogodę, pokój z widokiem na rynek. Prawdziwa oaza, choć są zaniepokojeni [w związku z sytuacją w kraju]. Dnia 17 czerwca 1981 r. autorka napisała list z Warszawy do Kormanowej przebywającej w Nieborowie, z nadzieją, że korespondencja ta zdąży dojść przed jej wyjazdem.

Strony