Autorka opisuje losy Polaków na Kresach Wschodnich na przykładzie własnej rodziny. Urodziła się na terenach obecnej Białorusi, na osiedlu fabrycznym Rajówka koło Ilii (trzydzieści pięć kilometrów od Mińska, czterdzieści pięć kilometrów od Starej Wilejki), dokąd jej rodzice (z synkiem) sprowadzili się z Wilna. Ojciec był urzędnikiem i kapelmistrzem orkiestry fabrycznej, tu znalazł zatrudnienie w fabryce tektury i papieru Bogdanowicza. W 1935 r. urodziła się Apolonia. Dzieciństwo wspomina beztrosko do momentu wkroczenia wojsk sowieckich we wrześniu 1939 r.

Autorka opisuje przedstawienie „Dziadów” Adama Mickiewicza wystawione przez młodzież szkolną we Lwowie (dawne liceum im. Adama Asnyka).

Jerzy Andrzej Nowacki opowiada kilka epizodów z dzieciństwa, które przeżył w ZSRR i potem podążając szlakiem Armii Andersa do Anglii. Został wywieziony z matką do Archangielska w lutym 1940 r., miał dziesięć miesięcy. Z samego pobytu w ZSRR niewiele pamięta: chorobę matki oraz wyjazd z Rosji pociągiem na początku 1942 r. W czasie tej podróży matka wysiadła z wagonu, by stanąć w kolejce po jedzenie, zostawiając go śpiącego w pojeździe. W międzyczasie pociąg ruszył. Matka goniła go innymi przez trzy kolejne dni. Małym zaopiekowali się w tym czasie polscy żołnierze.

Jest to życiorys Janiny Nowackiej z domu Leśkiewicz i jej męża Stanisława, napisany przez osobę spowinowaconą z Janiną poprzez matkę jej męża. Zgodnie z nim Janina Leśkiewicz urodziła się w 1907 r. w Kobryniu w rodzinie inteligenckiej. W 1937 r. poślubiła Stanisława Nowackiego, syna doktora medycyny Ludomira Nowackiego i Wandy z Bagniewskich. Stanisław wraz ze starszym bratem Wacławem wstąpił do służby zawodowej w lotnictwie wojskowym. Gdy Wacław zginął w 1928 r. jako pilot, na prośbę rodziców Stanisław wystąpił z lotnictwa.

Autorka opisuje jeden dzień swojej ciężkiej pracy w obozie pod Archangielskiem, na dalekiej północy Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Została tam wywieziona w lutym 1940 r. z dziesięciomiesięcznym synkiem, Jerzym. Jest to Boże Narodzenie, 25 grudnia 1940 r., a dla niej jest to zwykły dzień pracy. Jak co dzień, musi wstać o piątej rano, starając się nie zbudzić dziecka. Jest jeszcze ciemno, kiedy oporządza klacz (wychudłą szkapę o imieniu Groza), zaprzęga ją do sań i stawia się w lesie na stanowisku pracy. Jej zadaniem jest zwożenie ściętego drewna na miejsce zwałki.

Relacja dotyczy pobytu autorki w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Miesiąc po tym, jak trafiła na Majdanek, Maria Szary zachorowała na tyfus plamisty i trafiła do obozowego szpitala (rewiru), kierowanego przez dr Stefanię Perzanowską. (Autorka wspomina, że lekarka wyznała jej, iż ta przypomina jej córkę Zosię). Dalsza część wspomnienia dotyczy choroby autorki (pojawiają się wzmianki o snach podczas wysokiej gorączki) i funkcjonowania tamtejszego rewiru.

Autorka opisuje przebieg wojny z własnej, prywatnej perspektywy, w tym m.in. okoliczności osadzenia na Majdanku – została pojmana, gdy ukrywała się w stodole. Po kilku miesiącach została zwolniona z obozu. Od tego czasu była bezdomna, korzystała z noclegów u znajomych. W relacji, dynamicznej ze względu na podawane szczegóły, pojawia się wiele nieścisłości – można odnieść wrażenie, że autorka doznała poważnego urazu psychicznego. Relacja pisana jest na skrawkach papieru chaotycznym charakterem pisma.

Halina Nowicka wspomina deportację ze wsi Bogusze, pow. Grajewo, do Kazachstanu w dniu 13 kwietnia 1940 r. Miała szesnaście lat, była sama, jej matka zmarła w październiku 1939 r., ojciec, jako policjant, został aresztowany przez NKWD w grudniu tego samego roku. Wywieziono ją do sowchozu Kajmaszyński, farma nr 5, obw. pawłodarski, rej. irtyszewski. Podróż trwała ok. trzech tygodni, w wagonach bydlęcych. Dokuczały im zimno, głód i brud. Na miejscu od razu zostali zmuszeni do ciężkiej pracy. Halina wykonywała prace polowe: oranie, sianie zboża, koszenie trawy.

List został przesłany do redakcji „Młodego Rolnika” w odpowiedzi na konkurs Wschodnie losy Polaków ogłoszony przez Archiwum Wschodnie. Autorka w 1945 r. została wysiedlona wraz z dziećmi z Łucka. Jej mąż brał udział w działaniach zbrojnych, w czasie których dostał się do niewoli niemieckiej. Powrócił do rodziny w 1947 r. Nartowska opowiada też o losach Polaków z tzw. Kresów, wysiedlonych lub wywiezionych w głąb Rosji. Wspomina wywózki profesorów, dyrektorów, osadników z 1918 r. Pozostałym skonfiskowano ich ziemię i założono w gospodarstwach kołchozy.

Autorka opisuje swoje aresztowanie, które miało miejsce w dniu 30.11.1944 r., oraz późniejsze przesłuchania, prowadzone przez Józefa Światłę. Autorka działała w służbie Pomocy Żołnierzom, w ramach 27 dywizji AK.