publikacje

Wróć do listy

Relacja Dority Bouscholbe

Dorita Bouscholbe przypomina o wprowadzeniu ustaw norymberskich w Holandii i podaje przykłady reakcji ludności „aryjskiej”, która zachowywała się życzliwie i demonstracyjnie uprzejmie wobec Żydów. W obszernym ustępie relacjonuje sytuację prawną małżeństw mieszanych. Bouscholbe przebywała w obozie przejściowym Westerbrok, później została wywieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Opisała okrucieństwa ukraińskich strażników w Birkenau. Z pięćdziesięciu ośmiu holenderskich Żydówek zakończenia wojny doczekały trzy lub cztery więźniarki.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Reginy Fingier

Relacja powstała w Warszawie, w roku 1945, obejmuje lata 1939-1945. Autorka rozpoczyna swój tekst informacjami na temat Łodzi, by następnie przejść do opisu ucieczki z miasta i przedostania się do getta warszawskiego. Relacjonuje również swoją ucieczkę z getta (towarzyszyła jej bratowa) oraz aresztowanie, które nastąpiło w efekcie donosu. Regina wspomina egzekucję kobiety Następnie przeszła do opisu ucieczki z miasta i przedostania się do getta w Warszawie. Zrelacjonowała ucieczkę z getta (razem z bratową), oraz aresztowanie, jakie miało miejsce w efekcie donosu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Lempert

Anna Lempert została przesiedlona z Wiednia do getta w Rydze. Wśród 20 tys. osób przebywających w getcie znajdowali się Żydzi z Austrii, Niemiec i Czech. Po selekcji autorka znalazła się w grupie przeznaczonej do likwidacji. Stała na wykopanym dołem, a postrzelona kobieta obok, spadając, pociągnęła ją. Lempert udawała martwą, potem wydostała się z grobu i wróciła do getta. Widziała matkę w drodze na egzekucję. W listopadzie 1943 r. Lempert pracowała w fabryce mebli, a noce spędzała w wyludnionym getcie. Opisała swoją bezsilność i przerażenie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Olgi Goldfajn o dzieciach w getcie w Prużanach

Dodatek do teczki o sygnaturze 301/138.

Na dokumencie dopisany tytuł: "Dzieci podczas okupacji w Prużanach". Tytuł nie został uwzględniony w archiwalnych inwentarzach i katalogach.

Dokument stanowi opis fizycznego stanu dzieci z getta w Prużanach. W wielu miejscach przewijają się informacje o strachu obecnym w życiu dzieci, który miał powodować ich przedwczesne dorastanie. Opisane przez Autorkę dzieci były poważne, posłuszne, zgnębione, unikające zabawy, rozumiejące powagę sytuacji i grożące im niebezpieczeństwo.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Olgi Goldfajn o jej wojennych przeżyciach

Tekst powstał w roku 1945, obejmuje okres 1941-1944.

publikacje

Wróć do listy

Urywek z przeżyć Żydówki rumuńskiej w Oświęcimiu

Relację otwierają informacje dotyczące politycznego położenia Węgier w okresie od 1941 do 1944 roku. Autorka opisała wkroczenie wojsk niemieckich do Transylwanii w marcu 1944 roku. Skoncentrowała się na nakładanych na ludność żydowską kontrybucjach, prześladowaniach, mordach i przesiedleniach.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sonii Katzman

Tekst powstał w roku 1945, opisuje okres od 1941 do 1944.

Relacja oznaczona datami, Autorka przytacza historie wielu znanych sprzed wojny osób, oraz tych, które poznała w okresie okupacji – są to Żydzi, członkowie żydowskiej policji, Polacy i Ukraińcy. Tekst otwierają opisy prześladowań ludności żydowskiej ze strony zarówno Niemców, jak i Ukraińców i Polaków – rabunki mienia, egzekucje, przepędzanie, odmowa pomocy, proponowanie wymiany po zaniżonych cenach itp.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Waldman

Relacja Estery Waldman dotyczy warunków życia w getcie łaskarzewskim oraz akcji likwidacyjnej. W dalszej części autorka opisuje obóz pracy w Wildze oraz masowe egzekucje Żydów. Waldman ocalała dzięki pomocy Polki. Ukrywając się po tzw. aryskiej stronie, doczekała wyzwolenia.

publikacje

Wróć do listy

Spośród tysięcy jedna

Tekst obejmuje lata 1939-1945. Autorka poświęciła pierwszą jego część omówieniu losów Żydów mieszkających w Radomyślu Wielkim (miasto w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim). Rozpoczęła od informacji o utworzeniu getta i Judenratu. Poświęciła nieco miejsca wyglądowi dzielnicy żydowskiej, warunkom w niej panującym i nastrojom społecznym. Opisała wywózki do obozu pracy w Pustkowie (dziś wieś Pustków-Osiedle na Podkarpaciu), wymordowanie dzieci i ludzi starszych, akcję likwidacyjną oraz wywiezienie pozostałych przy życiu do obozu zagłady.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Stefanii Jaworskiej

W czasie II wojny światowej Autorka ukrywała u siebie dwie Żydówki – Lusię Krygier i Rózię Altherr. Jej tekst zawiera wiele informacji na ten temat, podobnie jak wspomnień z okresu wojny. Autorka opisała działania ukraińskich nacjonalistów, w szczególności mordy dokonywane na ludności żydowskiej i polskiej. Wspominała także życie codzienne w Monasterzykach (Ukraina, obwód tarnopolski) i Prudniku.

Tekst powstał w okresie powojennym, obejmuje wydarzenia z lat 1939-1945.

Strony