publikacje

Wróć do listy

Oświadczenie [Byłam aresztowana 26 lipca 1949 r. …]

Tonia Lechtman opisuje metody przesłuchania, jakim była poddawana podczas pobytu w więzieniu. Została aresztowana 26 VII 1949 r. w Warszawie. Zabrano ją w nocy z mieszkania przy ul. Filtrowej. Przebywała  w więzieniu na Mokotowie. Od razu zaczęło się śledztwo. Przesłuchania trwały po 12 godz. na dobę, do g. 12 w nocy. Autorka podaje szczegółowo, jakim torturom była poddawana: bicie, szarpanie za włosy, wyrywanie włosów, deptanie palców u nóg obcasem. Podczas przesłuchań musiała stać w bardzo niewygodnej pozycji (w półprzysiadzie), nie pozwalano jej spać całymi miesiącami.

publikacje

Wróć do listy

Zapach wiatru

Podzielony na osiem strof wiersz rymowany; wspomnienie Holokaustu Irena Florecka pisze o przedziwnym zapachu wiatru, który przywodzi na myśl wojnę – zapachu palonych włosów i kości. Nazywa wiatr świadkiem masowej zagłady. Przez lata, gdy wiał od strony Majdanka przez cały Lublin, nie było słychać żadnych głosów sprzeciwu. Wiersz kończy zdanie: „pamięci Ofiarom Majdanka słowa te poświęca – Lublinianka”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Ireny Lipińskiej

Irena Lipińska swoje wspomnienia z pobytu w obozie na Majdanku podzieliła na kilka części. Pierwsza z nich – Komando „Komendantura” – dedykowana jest Irmie J. (być może chodzi o Irmę/Irenę Jabłońską, ur. 19 sierpnia 1912 r., więźniarkę Majdanka, przeniesioną do Ravensbrück 15 lipca 1943 r.). W pierwszej części autorka opisuje rodzaje pracy przymusowej w obozie, a także poranne apele. Wspomina też niedzielę palmową – najprawdopodobniej 1943 r. – kiedy to ubolewała nad tym, że nawet w święto więźniarki były zmuszane do pracy.

publikacje

Wróć do listy

Dlaczego przetrwałam

Stefania Kuryłowicz rozpoczyna wspomnienie od opisu dekonspiracji grupy, w której działała jako łączniczka. Autorka po denuncjacji trafiła do więzienia we Lwowie w 1942 r. W dalszej części opisuje transport i późniejszą podróż pieszo do obozu na Majdanku. Wartościowe są informacje dotyczące warunków, w jakich żyli więźniowie i więźniarki Majdanka.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Stefanii Kuryłowicz z pobytu w obozie na Majdanku

Stefania Kuryłowicz trafiła na Majdanek jako więźniarka polityczna – wspomina o okolicznościach uwięzienia w relacji w sposób zdystansowany, faktograficzny. W dalszej części przedstawia warunki bytowe w obozie (posiłki, praca przymusowa, choroby, głód, wielogodzinne apele). Na skutek głodu i wyniszczającej pracy autorka po wyzwoleniu ważyła 36 kg przy 170 cm wzrostu. Jednym z wątków wspomnienia jest transport Żydówek z getta warszawskiego po upadku powstania. Dzieci oddzielono od matek i zamknięto w osobnym baraku, karmiono je zza drutu kolczastego.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Stefanii Kuryłowicz z pobytu w obozach na Majdanku i w Ravensbrück

Wspomnienie Stefania Kuryłowicz rozpoczyna od okoliczności aresztowania i osadzenia na Majdanku (była członkinią Związku Walki Zbrojnej). Opisuje pierwsze dni w obozie i konieczność spania w nieogrzewanych barakach na podłodze. Wspomina o swoim „złym nastrojeniu” w związku ze śmiercią męża Jerzego na początku wojny. Autorka rzeczowo, szczegółowo i w sposób całkowicie pozbawiony emocji relacjonuje kary i formy przemocy stosowane wobec więźniarek.

publikacje

Wróć do listy

Najgorsze dni

Krótka relacja dotyczy sytuacji Żydów w obozie koncentracyjnym na Majdanku – od momentu likwidacji gett w Warszawie i Białymstoku na Majdanek trafiły tysiące Żydów.

publikacje

Wróć do listy

Majdanek. Fragmenty wspomnień

Dokument obejmuje cały okres pobytu autorki na Majdanku i zamyka się w granicach czasowych: styczeń 1943 – kwiecień 1944. Narracja jest częściowo podporządkowana układowi chronologicznemu, w pewnej części zaś jest skoncentrowana na wybranych zagadnieniach związanych z pobytem w obozie. Wspomnienia rozpoczynają się od opisu przyjazdu wzięźniarek do obozu, który zmuszone były, by wyskakiwać z wagonów w zaspy śnieżne, szukały i nawoływały krewnych i znajomych.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Stanisławy Stolarewicz z pobytu w obozie na Majdanku

W maju 1943 r. Stanisława Stolarewicz została aresztowana przez żandarmerię niemiecką z Szudziałowa za udzielenie pomocy materialnej i żywnościowej zbiegłym jeńcom. Okazało się, że byli nimi żołnierze Armii Radzieckiej. Autorka wspomina jednak, że nie było żadnego potwierdzenia, że udzieliła jeńcom jakiejkolwiek pomocy, w związku z czym aresztowanie uznała za niesprawiedliwe. Następnie pół roku przebywała w obozie na Majdnaku, a 8 lutego 1944 r. została przeniesiona do innego obozu, gdzie doczekała końca wojny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Chlewickiej z eksterminacji Żydów na Majdanku

Relacja rozpoczyna się od apelu, jaki odbył się 3 listopada 1943 r. Autorka opisuje długie rzędy stojących więźniarek i oczekiwanie na koniec zebrania. Tego samego dnia odwołano wymarsz do pracy, a więźniarkom nakazano pozostanie w barakach; przeprowadzono kilka kontroli w poszukiwaniu ukrywających się Żydówek na terenie Majdanka. Chlewicka wspomina, że nagle zauważyła przez okno maszerujący tłum ludzi w bardzo licznej, ściśle ustawionej eskorcie niemieckiej, domyśliła się, że to Żydzi. Opisuje mijające godziny i tłum przechodzący przez teren obozu w kierunku krematoriów.

Strony