publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Schiffówny

Janina Schiff opisuje prześladowania ludności żydowskiej w czasie okupacji niemieckiej w Tarnowie: spalenie synagog, wysiedlenia, transporty do obozów koncentracyjnych oraz utworzenie getta w 1942 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Fani Lipińskiej

Fania Lipińska opisuje akcję likwidacyjną i przebieg powstania w getcie białostockim – była jedną z bojowniczek. Wszyscy Żydzi zostali potem wywiezieni do Auschwitz.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Haliny Pietruszki

Halina Pietruszka opisuje utworzeniu getta w Warszawie i swój wyjazd do Wohynia. Pod koniec 1942 r., po zlikwidowaniu tamtejszego getta wraca do Warszawy i ukrywa się po tzw. aryjskiej stronie. Jest sanitariuszką podczas powstania warszawskiego, a po upadku powstania zostaje wywieziona do Bergen-Belsen, potem do Ravensbrück (numer obozowy: 59107), następnie pracuje w fabryce amunicji w Lipsku. W kwietniu 1945 r. następuje ewakuacja więźniarek. Autorka doczekała wyzwolenia na terenie Niemiec.

publikacje

Wróć do listy

W sprawie SS Zugwachmeistra Glasera

Relacja dotyczy lat 1943-1944. Jest to najprawdopodobniej zeznanie składane na rzecz procesu Glasera. Autorka opisuje brutalność i przemoc, której się dopuszczał. Irena słyszała opowieści Glasera podczas pracy jako manikiurzysta, pedikiurzysta i kosmetyczka, gdy świadczyła usługi dla żołnierzy niemieckich oraz ich żon w obozie płaszowskim. W relacji wspomina strach i rozpacz, jaką budziły w nim jego historie. Charakteryzuje Glasera jako osobę, której łatwo przychodziło zadawanie śmierci – przed wojną był on rzeźnikiem, a jego zdaniem „człowiek niczym nie różni się od zwierzęcia”.

publikacje

Wróć do listy

Pomoc Polaków

Berta Majerhoff w czasie okupacji niemieckiej mieszkała z synem, synową i wnukami w Wieliczce. Przed akcją likwidacyjną getta w Wieliczce (październik 1942) udało się jej zdobyć przepustkę i przebywała potem w krakowskim getcie. Po kilku dniach uciekła i ukrywała się u znajomego Polaka. Doczekała zakończenia wojny w kryjówce na poddaszu. W relacji podkreśliła, że Jakub Nowosielski, który udzielił jej pomocy, nie chciał za to żadnych pieniędzy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja NN (pseud. Oświęcimianka) o ewakuacji więźniów z obozu Taucha

Autorka, podpisująca się pseudonimem "Oświęcimianka", opisała przebieg ewakuacji więźniów z obozu Taucha w pobliżu Lipska w głąb III Rzeszy. Najwięcej miejsca w tekście poświęcono opisowi zachowań członków SS, którzy pilnowali kobiet. Mężczyźni byli niezwykle brutalni, zmuszali więźniarki do szybszego marszu, ociągające się i niezdolne do drogi zabijali. W tekście dużo informacji o pomordowanych, bitych osobach. Głód, przerażenie, wycieńczenie. Obóz Taucha był jednym z mniejszych obozów pracy funkcjonującym jako podobóz Buchenwaldu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heli Wolkenberg

Hela Wolkenberg opisała akcję likwidacyjną białostockiego getta w 1943 r. Autorka przypomina, że ukraińska policja tropiła ukrywających się Żydów, a także przedstawia sylwetkę gestapowca Friedla. Podczas akcji eksterminacyjnej wywieziono do Auschwitz tysiąc dwieście żydowskich dzieci wraz z nauczycielami.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Łai Rozenberg

Relacja sporządzona w 1945 roku.

Krótki tekst obejmuje wydarzenia z okresu od 1941 do 1942 roku.

Autorka skoncentrowała się na swoim pobycie w getcie w Dyneburgu. Tekst rozpoczynają informacje o scenach rozgrywających się w mieście po wkroczeniu do niego wojska niemieckiego – masowe egzekucje ludności żydowskiej, prześladowania, wprowadzanie praw antyżydowskich, zabór mienia, wyrzucanie z zajmowanych mieszkań, przesiedlenia do getta.

Autorka opisała pobieżnie utworzenie getta w Dyneburgu. Opisała panujące w nim warunki – głód, biedę, strach, choroby.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Karoliny Loew-Marek

Karolina Loew-Marek opisuje działalność esesmana Franza Konrada, który przejmował majątki Żydów zabitych podczas wielkiej akcji likwidacyjnej w getcie warszawskim. Autorka informuje o rozstrzelaniu siedmiu żydowskich pracowników SS-Werterfassung w styczeniu 1943 r. 

publikacje

Wróć do listy

Badania antropologiczne

Autorka zdaje szczegółową relację z badań ginekologicznych przeprowadzonych w 1941 i 1942 r. przez niemiecki Urząd Zdrowia. Negatywnie ocenia zarówno procedurę, jak i lekarzy. Dodaje, że udało się jej uniknąć trzeciego badania.

Strony