publikacje

Wróć do listy

Dziennik 1940

Dziennik 1940 opisuje transport grupy lwowiaków w głąb Rosji w kwietniu 1940 r. oraz kilka miesięcy spędzonych przez autorkę wraz z rodzicami w Kazachstanie. Autorka wyraża niepewność co do dalszego losu: „Tydzień już nas wiozą. Dokąd – nie wiadomo”(wpis z 20 kwietnia 1940 r.), opisuje złe warunki w wagonie. Autorka zapisuje swoje wrażenia o Rosji: „Przytłaczają człowieka te przestrzenie bezgranicznie szerokie i bezgranicznie smutne.

publikacje

Wróć do listy

Dzienniki i inne materiały

Bogumiła Lipka prowadzi swój dziennik od 1926 do 1954 r. Zapiski są nieregularne. Długa przerwa następuje od 1927 do sierpnia 1939 r. W czasie kampanii wrześniowej prowadzi notatki codziennie, później robi kilkumiesięczne przerwy: od lutego do października 1942 r. i między styczniem a październikiem 1943 r. (nie podaje powodów przerywania pisania; prawdopodobnie nie zachowały się zeszyty z tego okresu). Po wojnie zapiski przestają mieć charakter dziennika.

publikacje

Wróć do listy

Spełniam przyrzeczenie

Eugenia Deskur zaczęła pisać wspomnienia dotyczące pobytu w obozie koncentracyjnym na Majdanku wkrótce po opuszczeniu obozu w Ravensbrück, skąd wyjechała do Szwecji w kwietniu 1945 r. Uważała za swój obowiązek spisanie relacji naocznego świadka. Na początku pojawia się opis traktowania nowo przybyłych więźniarek: dezynfekcja i golenie, autorka odnotowuje zawstydzenie nagich kobiet dotykanych przez obcego mężczyznę, który stara się oswoić je z traumatyczną sytuacją: „Proszę się mną nie przejmować.

publikacje

Wróć do listy

Wśród nocnej ciszy

Eugenia Deskur opisuje swój pobyt w obozie w Ravensbrück, dokąd zostaje wysłana z Majdanka razem z przyjaciółką Katarzyną Deskur (pierwszą żoną drugiego męża Eugenii) w lipcu 1943 r. P rzebywa tam do kwietnia 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Kazimiery Cieślakówny z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja młodej dziewczyny, Kazimiery Cieślakówny, dotyczy pięcioletniego okres pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej i została spisana podczas kursu gospodarstwa domowego dla dziewcząt w Lubece. Autorka rozpoczęła swoją opowieść wspomnieniem pierwszego dnia w Niemczech, kiedy musiała sprostać nowym realiom. Cieślakówna ze swadą opisała narzucone jej obowiązki obejmujące ciężkie prace fizyczne i swoją radość zwiększającą się wraz ze zbliżającym się końcem wojny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Duszy z pracy przymusowej w Niemczech

Relacja Janiny Duszy obejmuje jej losy po aresztowaniu w maju 1944 r. do wyzwolenia rok później – pobyt w obozach koncentracyjnych w Ravensbrück i Neubrandenburg. Autorka spisała swoje przeżycia tuż po zakończeniu wojny, podczas powojennego kursu gospodarczego dla dziewcząt w Lubece w 1945 r. Dusza w zwięzłym opisie, bardziej o charakterze faktograficznym niż osobistym, przedstawiła kolejne miejsca internowania, swój rozkład dnia i niewolniczą pracę (m.in. w fabryce).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Genowefy Fabrykowskiej z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja Geni Fabrykowskiej obejmuje czteroletni okres jej niewolniczej pracy podczas II wojny światowej. Autorka opisuje okoliczności trafienia do Rzeszy (miała wtedy 13 lat, jej rodzice zostali wywiezieni wcześniej) oraz charakter i warunki niewolniczej pracy na wsi u niemieckiego gospodarza: przemoc wobec przymusowych pracowników, głód i fizyczne wyczerpanie zbyt ciężką pracą. Wspomina również pierwsze oznaki nadchodzącego końca wojny – coraz częstsze bombardowania i ciężką „pod każdym względem” wiosnę 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja M. Grabalskiej z pracy przymusowej na wsi w Meklemburgii

Autorka opisuje warunki życia i niewolniczej pracy na wsi podczas pięcioletniego przymusowego pobytu w Meklemburgii: Niemców, do których trafiła, swoje liczne obowiązki, niesprawiedliwe traktowanie, zmartwienia i nadzieje towarzyszące codziennym trudom. Relację kończy wspomnienie intensywnych nalotów w ciągu ostatnich miesięcy wojny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja T. Jagielskiej z pracy przymusowej w Niemczech

Relacja T. Jagielskiej (pełne imię nieznane) dotyczy trzech lat pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej. Autorka najwięcej pisze o osobistych uczuciach towarzyszących niewoli, na marginesie wzmiankuje o warunkach egzystencji i pracy (m.in. o dwunastogodzinnej, nocnej pracy w fabryce). W gorzkiej relacji Jagielskiej powtarzającym się wątkiem jest cierpienie młodej dziewczyny, która znalazła się w obcych i nieprzyjaznych warunkach – nagle pozbawiona znajomego otoczenia i bliskich osób.

publikacje

Wróć do listy

Relacja H. Jankowiak z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja dotycząca pobytu w Niemczech i przymusowej pracy autorki na wsi podczas II wojny światowej. Jankowiak opisuje okoliczności, w jakich trafiła do Niemiec, rozstanie z matką i rodzeństwem oraz swoją pracę u niemieckiego gospodarza. Relację kończy smutną refleksją o wyzwoleniu: wprawdzie upragniona wolność ostatecznie nadeszła, ale nie taka, o jakiej marzyła.

Strony