publikacje

Wróć do listy

Relacja Sali Zylberbaum

Relacja spisana 15 stycznia 1945 roku w Lublinie. Dotyczy wydarzeń z okresu od 1939 do 1944 roku.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Grete Schultz

Grete Schultz opisuje przyjazd i etapy przyjmowania do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie trafiła w grupie stu dziewięćdziesięciu dziewcząt: selekcja, odbieranie bagażu i rzeczy osobistych, niszczenie dokumentów tożsamości, kąpiel, golenie głów, tatuowanie numerów. Autorka przedstawia warunki życia obozowego i przemoc wobec więźniarek. W zakończeniu wspomina o ewakuacji obozu 17 stycznia 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o boju w Inowrocławiu na ziemi kujawskiej

Waleria Solińska opisuje przebieg walk rozgrywających się w Inowrocławiu podczas powstania wielkopolskiego (1918-1919). Autorka zdaje szczegółową relację ze zwycięskich potyczek i przegranych bitew. Wspomina, że niemiecka ludność cywilna strzelała z okien swoich domów. „Fakt ten był prawdziwy, gdyż Niemiec Wajnert z ul. Poznańskiej wyszedł z kokardką biało-czerwoną i oznajmił naszym, że w jego domu są jajowate granaty ręczne” – zanotowała Solińska.

publikacje

Wróć do listy

Sanok, Warszawa - „papiery aryjskie”

Relacja dotyczy wydarzeń z lat 1939-1945.

Autorka rozpoczyna od informacji o wypędzeniu ludności żydowskiej z Sanoka. Wspomina liczne przypadki grabieży. Mimo to, Autorka ocenia okres do połowy 1941 roku jako „znośny”. Już w czerwcu rozpoczęły się represje. Wspomina ona, że wraz z mężem zdecydowali się oddać pod opiekę znajomej Polki swoje 17-miesięczne dziecko. Sami zaś, gdy udało im się zorganizować „aryjskie dokumenty” uciekli. Autorka wspomina, że do tej ucieczki specjalnie utleniła włosy.

publikacje

Wróć do listy

W sprawie (…) „Chłopczycy”

Relacja obejmuje wydarzenia z lat 1943-1944. Jest to opis jednego zajścia mającego miejsce w obozie płaszowskim. Jedna z nadzorczyń (autorka podaje nazwisko) bardzo dotkliwie pobiła młodą (kilkunastoletnią) więźniarkę, która w czasie apelu nie wyszła z łóżka. Kiedy nadzorczyni pojawiła się w baraku i ją zobaczyła, zaczęła „tak potwornie okładać dziecko po głowie”, że „zmartwiałam patrząc i musiałam obrócić głowę”. W dalszej części opowieści Tauba opisuje brutalność nadzorczyni w stosunku do innych więźniarek. Na tym relacja się kończy.

publikacje

Wróć do listy

W sprawie Faklerowej

Relacja dotyczy wydarzeń z lat 1943-1944. Wspomnienia rozpoczyna informacja o przyczynie obecności autorki w obozie płaszowskim, w którym spędziła niecały rok. Wcześniej pracowała ona w komandzie krawieckim zajmującym się głównie reparacją mundurów żołnierzy niemieckich. Pod koniec funkcjonowania obozu została oddelegowana do przenoszenia drewna w miejsce spalania zwłok – ciał rozstrzelanych wcześniej więźniów i więźniarek, które wykopywano i palono w celu zatarcia śladów po dokonanych zbrodniach. Ewa wspomina, że drewno pochodziło z rozbieranych już w 1944 roku baraków.

publikacje

Wróć do listy

Bergen-Belsen

Pod koniec października 1944 r. Maria Stern została przewieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. Początkowo wydaje się jej, że „po Oświęcimiu i nawet po Płaszowie” jest to „sanatorium”. Jednak warunki szybko uległy pogorszeniu, również z powodu nowych, licznych transportów więźniów i więźniarek z terenów Polski oraz Czech. Stern pracowała w obozowych fabrykach. Wspomina, że wraz z innymi więźniarkami ukradła kocioł z zupą z sąsiedniego baraku. Potem kobiety zostały ukarane, nie otrzymując jedzenia przez dwa dni.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Haliny Penner

Halina Penner przebywała wraz z rodziną w krakowskim getcie. Podczas jednej z akcji likwidacyjnych jej rodziców wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Autorka i jej siostra pracowały pod koniec 1942 r. w fabryce „Kabel”, w 1944 zostały przeniesione do obozu w Płaszowie, a następnie w październiku trafiły do Auschwitz-Birkenau. Penner opisuje warunki życia w obozie i selekcje przeprowadzane przez Josefa Mengele. W styczniu 1945 r. nastąpiła ewakuacja obozu. Autorka i jej siostra szły trzy dni w tzw. marszu śmierci.

publikacje

Wróć do listy

W sprawie „chłopczycy” (…)

Relacja dotyczy wydarzeń z lat 1944-1945. Wspomnienie jest zbudowane wokół postaci jednej z nadzorczyń obozu w Płaszowie (w relacji znajduje się jej nazwisko). Z początku autorka opisuje zdarzenie wtargnięcia aufzeherki do ambulatorium. Pojawia się opis niesamowitej wprost ilości przemocy fizycznej, jaką stosowała nadzorczyni. Za jej sprawą Tauba została przeniesiona ze szpitala do pralni. W dalszej części autorka opisuje pewnego ślązaka, również nadzorcę, który dokonywał gwałtów na żydowskich kobietach.

publikacje

Wróć do listy

Moje przeżycia w czasie okupacji niemieckiej

Józefina Schepper-Modzowiecka przypomina, że 16 sierpnia 1943 r. przedstawiciel Judenratu przyniósł wiadomość o planowanej likwidacji białostockiego getta. Wkrótce rozlepiono afisze informujące o miejscu i godzinie zbiórki. Każdy mógł zabrać tylko „najpotrzebniejsze rzeczy”. Autorka powiedziała, że z pociągów wyskakiwali młodzi Żydzi, lecz ginęli od strzałów. W Treblince odłączono połowę wagonów, w których m.in. stłoczono uczniów gimnazjum hebrajskiego. Reszta składu została wysłana na Majdanek.

Strony