publikacje

Wróć do listy

Moje życie i praca na Warmii i Mazurach

Wanda Pieniężna spisuje swoje losy już po tragicznej śmierci męża Seweryna (został rozstrzelany w obozie w Hohenbruch koło Królewca w 1940 r.). Najpierw opowiada o trudnych początkach po wyjściu z więzienia. Wciąż śledziło ją gestapo. Po odzyskaniu wolności otrzymała mieszkanie w baraku znajdującym się niedaleko torów kolejowych przy ul. Lubelskiej w Olsztynie. Znalazła pracę i próbowała na nowo poukładać sobie życie. Cały czas jednak doskwierała jej samotność. Znajomi nie chcieli, by gestapo zauważyło, że się z nią widują. W związku z tym z nikim się nie spotykała.

publikacje

Wróć do listy

Seweryn Pieniężny (wydawca „Gazety Olsztyńskiej”) na co dzień

Knosała spisanie własnej opowieści o życiu i działalności Seweryna Pieniężnego (juniora) motywuje tym, że z małżeństwem Pieniężnych łączyła ją wielka przyjaźń. Zarówno Seweryna, jak i jego żonę Wandę darzyła ogromnym szacunkiem i bezgranicznie im ufała. Co jakiś czas w swój wywód wtrąca osobiste wspomnienia związane z rodziną tych działaczy i dziennikarzy. Pieniężnych poznała w wagonie pociągu jadącego przez Brodnicę. Pieniężny miał się nią zaopiekować jako delegat grupy Polaków z Prus Wschodnich w trakcie Zjazdu Polaków w Niemczech w Warszawie (sierpień 1934).

publikacje

Wróć do listy

Dziennik Marii Donimirskiej

Wydarzenia opisane są w zdecydowanej większości przez Marię Donimirską, chociaż w końcowej części tekstu zaznaczają się inne rodzaje pisma­ ­­­– zapiski z wakacji 1927 r. sporządzane są już przez córkę Celinę oraz synów Kazimierza i Zbigniewa. Dzieci autorki tłumaczą taki zabieg tym, że ich matka z powodu braku czasu nie była w stanie zająć się pisaniem, więc uzupełnianie tekstu powierzyła potomstwu.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnieniowe zapiski Wandy Siwińskiej, z. 3

Zeszyt oficjalnie stanowi trzecią część wspomnień Wandy Siwińskiej, jednak opisane w nim zdarzenia dotyczą sytuacji mających miejsce jeszcze przed tymi, które zostały odnotowane w zeszycie drugim (Siwińska np. wielokrotnie nadmienia, że marzy o pracy w warszawskiej szkole, chociaż pracę w stolicy opisała już w poprzedniej części wspomnień). Autorka w zeszycie trzecim scharakteryzowała jeden rok pracy w szkole w Ząbkach. Samą miejscowość przedstawia jako bardzo niebezpieczną (wspomina o licznych kradzieżach i niedawnym zabójstwie kasjera na poczcie).

publikacje

Wróć do listy

Sztambuch Kazimiery Adamskiej-Rouby

Sztambuch początkowo należał do Kazimiery Adamskiej-Rouby. Po jej śmierci przejęła go na własność Karolina Gimbuttowa (młodsza siostra Kazimiery). Znajdują się w nim wpisy z lat 1923–1940 autorstwa kilkudziesięciu osób ze środowiska wileńskiej inteligencji. Na kartach sztambucha odnaleźć można zarówno teksty pisane, jak i różnego rodzaju grafiki (fotografie, szkice, obrazki) – te ostatnie stanowią szczególny walor obiektu. Są to dziełka autorstwa uznanych artystów wileńskich, w tym Jerzego Hoppena, Bronisława Jamontta, Michała Rouby, Heleny Schrammówny czy Mariana Słoneckiego.

publikacje

Wróć do listy

O instytucjach kulturalnych w Galicji; Uniwersytet Chłopski Polski

Publikacja składa się z kilku powiązanych ze sobą tekstów. Pierwszą część tworzy szkic referatu Marceliny Kulikowskiej wygłoszonego na wiecu w sprawie oświaty w marcu 1907 r. W artykule autorka mówi o założonym w 1898 r. Uniwersytecie Ludowym w Galicji. Pisze o demokratyzacji nauki, o inspirowaniu się szkolnictwem duńskim (i edukacją według teorii Mikołaja Grundtviga), o popularnych w Anglii i Stanach Zjednoczonych wykładach otwartych.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 15.11.1908–12.12.1909

Dziesiąta część dziennika Marceliny Kulikowskiej obejmuje okres od listopada 1908 do grudnia 1909 r. Notatki z tego czasu podzielić można na refleksje skupiające się na kwestii kobiecej oraz brudnopisy wierszy czy dramatów.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 28.01.1906–1.02.1907

Siódma część dziennika Marceliny Kulikowskiej obejmuje okres od stycznia 1906 do lutego 1907 r. Liczne rozważania i wiersze skupiają się na tematyce smutku, śmierci, rozstań i odejść, bólu i cierpienia. Autorka podkreśla, że w swoim mniemaniu czuje za bardzo: marzy we łzach, płacze we krwi (k. 39r). W sierpniu odnotowuje rozpoczęcie prac nad powieścią o rewolucji, wspomina wzruszenie, z jakim przystąpiła do pisania, i chęć wydobycia tych wzruszeń, których rewolucja dostarczyła (k. 28v–29r). Zapisuje planowane odczyty dla uniwersytetu ludowego na temat etyki, medycyny i związków zawodowych.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 29.09.1905–27.01.1906

Szósta część dziennika obejmuje stosunkowo krótki okres czasu – od września 1905 do stycznia 1906 r. Po raz pierwszy Marcelina Kulikowska pisze tutaj wprost o samobójstwie, określając ów czyn jako „wykonanie najkonsekwentniejszej myśli”. Swoją decyzję uzasadnia tak: „[...] życie mniej więcej ludzkie poznałam i doszłam do przeświadczenia, że takiej jak ja idealistyczne i logiczne natury jedną drogę przed sobą otworzyć winny: walki nieskończonej, naturalnie nigdy niewygranej – ale czynnej walki. Mnie do tej walki brakuje sił fizycznych” (k.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 30.06.1897–12.05.1899

Drugi zachowany tom dziennika Marceliny Kulikowskiej obejmuje lata 1897–1899. Notatki mają eklektyczny gatunkowo charakter. Są w nich brudnopisy planowanych utworów lub artykułów publicystycznych, datowane zapiski. Odnotowywane przy wpisach dziennych miejsca świadczą o licznych podróżach, które odbywała Kulikowska, związanych głównie z licznymi odczytami i wykładami, które wygłaszała. Dziennik otwiera notatka dotycząca równego podziału kapitału oraz zrównania kobiet i mężczyzn na polu potrzeb duchowych, zmysłowych czy ekonomicznych.

Strony