zapiski osobiste [dziennik]

Aniela Gruszecka zapisuje w dzienniku uwagi dotyczące gniewu i żalu, jaki odczuwa do świata i samej siebie. Wspomina, że jest nierówno traktowana w związku małżeńskim (również przez rodzinę męża) oraz narzeka na niezrozumienie przez bliskich jej potrzeb samorealizacji na gruncie zawodowym. Autorkę prześladuje poczucie porażki zawodowej - dręczą ją niespełnione ambicje. Nie jest usatysfakcjonowana jako twórczyni, naukowczyni i kobieta. Brak prawdziwej miłości wydaje jej się równie dotkliwy, jak brak wiary innych w jej możliwości intelektualne. W zapiskach pojawia się wątek chłopca, którego około 1918 r. małżeństwo Nitschów miało zamiar zaadoptować. W Gruszeckiej rodzi to ambiwalentne, a nawet wrogie uczucia wobec dziecka, które według niej mogłoby ją jeszcze bardziej oddalić od męża. Nie jest przygotowana do roli matki, uważa, że to raczej inni chcą ją matką uczynić. Opisuje w dzienniku trudne wewnątrzrodzinne relacje ekonomiczne (brak wspólnoty majątkowej małżonków), wynikające m.in. z tego, że Nitschowie żyją w jednym domu z matką i siostrą Kazimierza. W późniejszych notatkach (od 1919 r.) Gruszecka godzi się z własnym położeniem, a małżeństwo wchodzi w etap przyjacielski. Autorka podkreśla, że miłość i przyjaźń są warunkami sprzyjającymi pracy twórczej.