publikacje

Wróć do listy

Relacja Tatiany Prużanówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja stanowi opis zajść z początku listopada 1931 r.; w tym czasie na Uniwersytecie Stefana Batorego miały miejsce zamieszki oraz demonstracje o charakterze antysemickim. Przyczyną zajść stało się żądanie, które „młodzież chrześcijańska" przedstawiła kierownikowi Zakładu Anatomii Opisowej, profesorowi Michałowi Reicherowi. Oczekiwała ona, iż podział preparatów prosektoryjnych przebiegał będzie zgodnie z podziałem według kryterium wyznania. Wynikało to z wyraźnego podziału wśród społeczności studenckiej na „studentów Żydów” oraz „studentów chrześcijan”. Podobne kryteria nie były do tej pory stosowane ani na Uniwersytecie, ani w pracowni prosektoryjnej przylegającej do Zakładu Anatomii Opisowej. Profesor Reicher oddelegował przedstawicieli „młodziezy chrześcijańskiej”, co spotkało się z ich ostrym sprzeciwem i stało się początkiem manifestacji, które z terenów uczelni przeniosły się na ulice miast. 

Prużanówna swoją relację rozpoczyna od wspomnienia „incydentu”, jaki miał miejsce 13 listopada 1931 r. Wraz z dwiema koleżankami ze studiów – Iwanterówną i Damjówną – szły ulicą Mickiewicza od strony Placu Kolegialnego, gdzie, bez wcześniejszego ostrzeżenia, autorka została kopnięta. Cios oddany został z tyłu. Zgodnie z relacją Prużanówny, która „nie reaguje na zaczepki”, kobiety nie odwróciły się i szły dalej. Początkowo wydawało im się, że atakujący był nieznaną im osobą, jednak gdy zaszedł on drogę koleżanką, poznały w nim inną studentkę – Połomską. Wykrzykiwała ona w kierunku kobiet wyzwiska. Kiedy Prużanówna odtrąciła agresorkę, wokół zebrała się grupa studentów, która zaczęła wykrzykiwać, by Prużanównę wraz z koleżankami odprowadzić na komisariat. Kobiety, w otoczeniu nieprzychylnych im osób, zostały tam odprowadzone. Na komisariacie został spisany protokół. Prużanówna wspomina, że pięć dniu później otrzymała z urzędu śledczego pismo, w którym poinformowaną ją, że została oskarżona o pobicie studentki Połomskiej. Relację kończy deklaracja, że autorka nie nalezy do żadnego stowarzyszenia ideowego w ramach Uniwersytetu ani poza nim – jest jedynie członkiem Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów. 

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Wilno
Opis fizyczny: 
3 k. ; 30 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1931
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
F 175 ap. 1(I) A b. 605
Tytuł kolekcji: 
Akta dochodzenia wstępnego w sprawie zaburzeń studenckich w listopadzie 1931 r.
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Relacja spisana została przez jednego z sędziów Sądu Akademickiego. Protokołował prof. Iwo Jaworski
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Data dzienna: 
20 lis 1931
Osoba, której dotyczy treść: 
Główne tematy: 
przemoc, antysemityzm, zajścia studenckie, getto ławkowe
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
1931
Nośnik informacji: 
papier
fotografia / skan
mikrofilm
Gatunek: 
relacja