Relacja Leokadii Niekraszówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja dotyczy wydarzeń, jakie miały miejsce na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie w 1931 r.; w owym czasie, w społeczności studenckiej, istniał wyraźny podział na "studentów Żydów” i „studentów chrześcijan”, co doprowadziło do zamieszek i zajść o charakterze antysemickim.

Niekraszówna rozpoczyna relację od informacji, że w czasie wtargnięcia demonstracji studentów do gmachu Uniwersytetu 10 listopada była obecna w pracy. W momencie zajścia przebywała na korytarzu przed rektoratem i kwesturą. Wspomina, że słyszała okrzyki „precz z Żydami, niech sami wyjdą” i „precz z żydowskimi pachołkami”. Autorka dodaje jednak, że nie słyszała okrzyków „bić Żydów”. Informacja ta stanowi dla niej najważniejszy punkt relacji. Leokadia w żaden sposób nie analizuje wymowy okrzyków, nie problematyzuje ich ani nie wyraża oburzenia. W swojej relacji autorka podkreśla, że nie słyszała, jakoby „polscy studenci” zachęcali do bicia „studentów żydowskich”. Relacja Niekraszówny kończy się wspomnieniem, iż nie słyszała również treści żadnego z przemówień „studentów chrześcijan”, którzy wtargnęli do budynku akademickiego.

Autor/Autorka:

Niekraszówna, Leokadja

Instytucja:

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie

Miejsce powstania:

Wilno

Opis fizyczny:

1 k. ; cm.

Postać:

luźne kartki

Technika zapisu:

maszynopis

rękopis

Język:

Polski

Miejsce przechowywania:

Lietuvos centrinis valstybės archyvas

Dostępność:

dostępny do celów badawczych

Data powstania:

1931

Stan zachowania:

dobry

Sygnatura:

F 175 ap. 1(I) A b. 605

Tytuł kolekcji:

Akta dochodzenia wstępnego w sprawie zaburzeń studenckich w listopadzie 1931 r.

Uwagi:

Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Relacja spisana została przez jednego z sędziów Sądu Akademickiego. Protokołował prof. Iwo Jaworski Błąd w dacie. Relacja dotyczy wydarzeń późniejszych niż 4 listopada. Prawdopodobnie chodzi o 4 grudnia lub 24 listopada. Kontekstem do relacji jest sytuacja, z jaką mierzyła się kadra uniwersytetu w listopadzie 1931 roku. Grupa „studentów chrześcijan” zażądała od prof. Michała Reichera, kierownika Zakładu Anatomii Opisowej, którego częścią była pracownia prosektoryjna, by nie dopuszczał do pracy na chrześcijańskich noworodkach” „studentów-Żydów”. W efekcie odwołał on zajęcia i zamknął pracownię. Tego samego dnia odbywały się wiece i pochody „chrześcijańskich organizacji studenckich” mające na celu wymuszenie na władzach uniwersyteckich rozdział preparatów według wyznania. Dotychczas, władze uniwersytetu nie rozdzielały preparatów wedle wyznania. Spowodowało to kolejne zajścia, które z terenu uniwersytetu, w formie demonstracji, przeniosły się na ulicę miasta. W wyniku konfrontacji grup studentów, mających sprzeczne interesy, został ranny, po czym zmarł w szpitalu, student pierwszego roku prawa Stanisław Wacławski. Śmierć ta spowodowała kolejne „zajścia” (m. in. kolejne wiece organizowane przez „młodzież chrześcijańską” bez zgody władz akademickich, wybijanie szyb w żydowskich sklepach i lokalu Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów, wyrzucanie „studentów żydów” z sal wykładowych), które doprowadziły do zamknięcia uniwersytetu na ponad miesiąc.

Słowo kluczowe 1:

nauka

Słowo kluczowe 2:

przemoc

Słowo kluczowe 3:

antysemityzm

Główne tematy:

demonstracja, manifestacja, delegacja, przemoc

Nazwa geograficzna - słowo kluczowe:

Wilno

Zakres chronologiczny:

1931