publikacje

Wróć do listy

Było… Przeminęło… Pamiętnik

Anna Glińska rozpoczyna wspomnienia opisem Niemirowa, małego miasteczka na Podolu, w którym przyszła na świat. Opisuje miejscowe kościół, szkołę, pałac. Przedstawia właścicielkę miasteczka, księżną Szczerbatową, a także miejscową ludność, w tym relacje między Polakami, Rosjanami i Żydami. Szczegółowo odmalowuje miejsca bliskie jej ze względu na powiązania rodzinne: Marianówkę, Owsianiki, Michałówkę, Narajówkę oraz Lipki. Portretuje ich mieszkańców, uwzględniając wykształcenie, charaktery, zachowanie zajęcia, hobby, styl życia, dzieci. Zazwyczaj dodaje kilka słów o losach posiadłości i ich właścicieli w czasie rewolucji bolszewickiej. Opisuje także Żorniszcze, rodzinny majątek jej ojca. Przybliża jego postać – mężczyzny przymuszonego do gospodarowania, marzącego o przeniesieniu się do miasta: o bibliotekach, teatrach i operetce. Ojciec dużo czytał, sprowadzał nowości z wydawnictwa Gebethner i Wolf z Warszawy, prenumerował wiele czasopism. Matkę charakteryzuje jako silną, stanowczą i odważną kobietę, która zajmowała się domem i sadem, a od śmierci męża w 1911 r. do opuszczenia Żorniszcz w 1919 r. z powodzeniem samodzielnie prowadziła całe gospodarstwo. Autorka przedstawia też sylwetkę swojej starszej siostry, Marii, która ukończyła we Lwowie pensję Wiktorii Niedziałkowskiej, próbowała studiować medycynę w Kijowie, ale zrezygnowała z powodu słabej znajomości rosyjskiego. Pamiętnikarka przedstawia ponadto edukację swoją i młodszej siostry: początkowo kształciły je nauczycielki domowe, później siostry chodziły do gimnazjum w Namirowie i Winnicy, pobierały nauki na pensji w Kijowie, a autorka ukończyła Kijowski Instytut Handlowy i uzyskała w 1956 r. tytuł inżyniera-rolnika w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Autorka napomyka o zmianie przekonaniach w kręgach ziemiańskich dotyczących wyższego kształcenia kobiet – jej rodzice niechętnie zgodzili się na studia i pracę zarobkową ich starszej córki, ale w przypadku młodszych wyższe wykształcenie uznali za konieczne. Glińska ukazuje życie towarzyskie Kijowa, swój udział w kółku socjalistyczno-niepodległościowym. Opowiada o poznaniu Michała Glińskiego, jej przyszłego męża i jego rodziny, ślubie w 1917 r., urodzeniu syna w 1918 r. W zapiskach pojawiają się wzmianki o I wojnie światowej oraz o rewolucji lutowej i bolszewickiej. Autorka informuje o podjęciu decyzji o wyjeździe do Polski, odtwarza pierwszy okres pobytu w Warszawie (grudzień 1918). Przybliża grono znajomych oraz spisuje biografię swojego kuzyna, Jerzego Sosnowskiego, szefa wywiadu polskiego w Berlinie. Przyznaje się do kilkumiesięcznego romansu z Adamem Dreckim, który był szefem jej męża; opisuje wspólne spacery, seanse kinowe, codzienne rozmowy telefoniczne. Relacjonuje zaangażowanie swojej rodziny w wojnę polsko-bolszewicką (mąż i jego brat, Bogdan, wstąpili do wojska, autorka zapisała się do Białego Krzyża i razem z żoną Bogdana prowadziła kantynę na froncie). Glińska ujawnia swoje, wskazujące na prawicowe przekonania, opinie na temat niektórych wydarzeń politycznych: przyjeździe do Warszawy Ignacego Jana Paderewskiego w 1919 r., zabiciu prezydenta Gabriela Narutowicza. Odnotowuje pewne epizody antysemickie. Pamiętnikarka deklaruje, że nigdy nie była antysemitką i szanuje Polaków pochodzenia żydowskiego, którzy, jak uważa, dużo dali Polsce. Wymienia w tym kontekście Bolesława Leśmiana, Artura Oppmana, Jana Lechonia, Juliana Tuwima, Antoniego Słonimskiego, Leona Schillera, Arnolda Szyfmana. Dodaje jednak, że popiera polski handel, który, jak twierdzi, nie jest rozwinięty tak dobrze jak sklepy prowadzone przez Żydów. Następnie autorka opisuje swoją sytuację finansową oraz zawodową. Przedstawia m.in. swoją pracę w Sekcji Centralnej do spraw Nasiennictwa przy Centralnym Towarzystwie Rolniczym. Relacjonuje losy swej rodziny w czasie okupacji niemieckiej. W końcowej części pamiętnika opisuje swoje codzienne życie w latach 50. i 60. Dzieli się wrażeniami z wizyt w Kanadzie.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Warszawa
Opis fizyczny: 
28,5 cm.
Postać: 
inne
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1970
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
Akc. 9732
Uwagi: 
Maszynopis oprawiony w płótno; papier pożółkły, tusz czarny, zdarzają się pojedyncze skreślenia, nadpisania, ale tekst wygląda na czystopis. Dołączono dziewiętnaście fotografii przedstawiających dwór w Żorniszczach oraz w Owsiannikach, zamek w Michałówce, rodzinę autorki, jej znajomych, okręt wojenny „Sokół”.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
ziemiaństwo kresowe, edukacja kobiet, życie wysiedleńców z Ukrainy w Warszawie, życie towarzyskie Warszawy międzywojennej, praca zarobkowa kobiet, rewolucja październikowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa, antysemityzm
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1886 do 1970
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia