publikacje

Wróć do listy

List Izabeli Działyńskiej z Czartoryskich do Gucia Czartoryskiego

Osobisty list Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej do Gucia Czartoryskiego, syna jej brata Władysława został napisany w maju 1872 r. Utrzymany w tonie swobodnym, przyjacielskim, bez konwenansów, świadczy o bardzo bliskich relacjach ciotki z bratankiem. Został napisany w języku polskim, co w przypadku Izabeli jest rzadkością. Zdecydowana większość zachowanej korespondencji córki Adama J. Czartoryskiego jest w języku francuskim. List pełen empatii i ciepła przeczy powtarzanej opinii, że była osobą wyjątkowo powściągliwą w emocjach i chłodną w obejściu.

publikacje

Wróć do listy

Listy rodzinne do Jana Działyńskiego

Ostatni list Anny Sapieżyny do Jana Działyńskiego, męża jej ukochanej wnuczki, Izabeli Czartoryskiej, napisany kilka miesięcy przed śmiercią autorki. List został napisany przez inną osobę, ale podyktowany i podpisany osobiście przez księżną. Podpis ujawnia słabą kondycję fizyczną Anny (niepewne pismo, niekształtne litery). Główną intencją autorki listu jest uregulowanie spraw spadkowych i majątkowych żony Jana. Wyjaśnia, że przed śmiercią pragnie uporządkować majątek Izabeli, aby po jej zgonie nie było żadnych sporów między jej dziećmi i wnukami.

publikacje

Wróć do listy

Ako som sa stala spisovateľkou – novinárkou

Autobiografia została spisana w schyłkowym okresie życia Jozefíny Marečkovej, najprawdopodobniej w latach 40. XX w. Wspomnienia sugestywnie oddają atmosferę Wiednia tuż przed rozpadem monarchii austro-węgierskiej. Perspektywa jest do pewnego stopnia osobista – Marečková skupiała się na warunkach życia i pracy warstw najuboższych, przede wszystkim Słowaków/Słowaczek, którzy/które w miastach monarchii zajmowali się pracą fizyczną. Sporo miejsca poświęciła trudom codzienności, pisała o silnym poczuciu niesprawiedliwości i niechęci do klas panujących, zwłaszcza arystokracji.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z chłopskiej działalności rewolucyjnej

Dokument rozpoczyna relacja autorki dotycząca jej pochodzenia i dzieciństwa. Twierdzi ona, że były to kwestie, które ukształtowały jej przekonania polityczne. Jej kuzyni byli działaczami rewolucyjnymi, a ona sama w wieku piętnastu lat wstąpiła do Zjednoczonej Lewicy Chłopskiej „Samopomoc” – do koła na terenie gromady Brzozowa Gać.

publikacje

Wróć do listy

Dzienniki (t. 10)

W październiku 1912 r. Janina Żółtowska z mężem Adamem przebywała w Krakowie. Zaczęła się pierwsza wojna bałkańska, co rodziło powszechne niepokoje. Autorka nie bała się wojny, uważając, że może dzięki niej wreszcie coś w Europie się zmieni, np. w kwestii polskiej. Janina z mężem przebywali na przemian w Galicji i w Księstwie Poznańskim. Nadal zdarzały się nieporozumienia z rodziną Adama – Hanką i panią Żółtowską.

publikacje

Wróć do listy

Opowiadania Katarzyny Smreczyńskiej

Zbiór zawiera rękopisy kilku opowiadań Katarzyny Smreczyńskiej: Pierwsze kroki, Prządki, Do dzieci... [z wędrówek z Krakowa], Wigilia św. Wojciecha, Dwie siostry, Głupi Kubuś, Całe życie utrapienie. Dotyczą one życia prostych ludzi na podhalańskiej wsi, wędrówek, podczas których prosi się o nocleg u obcych ludzi, opieki nad zwierzętami domowymi, przywołują czasy, gdy prządki odwiedzały po pracy domy na wsi, by snuć opowieści, i dotykają problemów życia na wsi: wiary, wierności, celebrowania świąt, biedy i ubóstwa.

 

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 9.01.1905

Tytuł dziennika: „1-wszy początek pamiętnika dla rodziny” sugeruje, że autorka pisze z myślą o dzieciach. Pod tymże tytułem widnieje napis sporządzony już nie piórem a ołówkiem: „Tu kilka stronic tylko. Dalej spr. atialkaliz. [sic!] etc.”. Notatki są jednak niepełne. Zeszyt zawiera jedynie początek relacji z 9 stycznia 1905 r. (niedziela rano, Petersburg). Był to dzień nadzwyczajny dla całego miasta, jak pisze autorka. Jest wyraźnie podekscytowana, ale zastanawia się, czy wychodzić z domu, gdyż może być niebezpiecznie.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 05.08.-08.10.1914

Dziennik pisany od 05.08. do 08.10.1914 roku w Wolicy na Wołyniu i w Kijowie. Nie posiada numeru nadanego przez autorkę. 
Ten tom dziennika Adeli Kieniewicz zdominowany jest przez wydarzenia historyczne, czyli I wojnę światową.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 03/14.03–4/27.05.1914 (tom 83)

Tom 83. według autorskiej numeracji, pisany w Dreźnie, Barcelonie, Paryżu, Warszawie, Dereszewiczach, Bryniowie, od 03/16.03. do 14/27.05.1914 (autorka podaje tu daty w obu stylach).

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 18.04–13.07.1910 (tom 68)

Dziennik pisany w Bryniowie, Dereszewiczach, Warszawie, Karlsbadzie, Połądze i na Żmudzi między 18.04 a 13.07.1910, opatrzony przez autorkę numerem 68.

Pierwsze partie dziennika, pisane w okresie Wielkanocy, to głównie rozważania pobożne i wanitatywne. Uderza jednak w nich pewna niekonsekwencja: samookreślenia autorki jako osoby niemal całkowicie oderwanej od ziemskich przywiązań i życia światowego przerywane są krótkimi wzmiankami o wybuchach gniewu na męża czy służącą, zazdrości na tle cudzych powodzeń towarzyskich itp. 

Strony