publikacje

Wróć do listy

Autografy zebrane przez Celinę Dominikowską z Treterów od znajomych i rodziny. 1844–1923

Sztambuch w przeważającej części obejmuje wpisy z lat 1844–1886, jedyny wpis z XX w. (1923) znajduje się na pierwszej karcie albumu. Sztambuch rozpoczyna się od dedykacji dla księżnej Leonowej Sapieżyn, w podziękowaniu za ratunek i opiekę nad chorą żoną w 1846 r. Autor, Jan Januszowski, dedykuje księżnej napisane przez siebie Żale Jana Januszowskiego. Jest to zbiór poezji funeralnej, poświęconej zmarłemu w 1808 r. ojcu Jana – Józefowi Januszowskiemu. Na ten zbiór składają się: Żale Jana Januszowskiego nad grobem Ojca swojego (Żal I, Żal II), Żale Jana Januszowskiego nad Utratą Ojca dnia 31 Grudnia 1808 zmarłego (Żal I. Dumanie, Żal II. Chodząc w sadzie około sadzawki, Żal III. Przechód przez Wieś, Żal IV. Przy Grobie, Żal V. Błądząc po Nocy, Żal VI. W Pasiece, Żal VII. Dobroć Ojca, Żal VIII. W Uroczystość Bożego Narodzenia 1813 Roku, Żal IX. Sen w dzień Ś. Jana Ewangelisty, Żal X. Westchnienie po Śnie, Żal XI. Błogosławieństwo, Żal XII. Choroba tegoż momentu o godz. 11. z rana, Żal XIII. Zamieszanie, Żal XIV. Do Krewnych wracających, Żal XV. Mój odjazd z bratem Stanis.[ławem] Januszowskim, Żal XVI. Nudy w Pisaniu, Żal XVII. Powrót mój, Żal XVIII. Wyrzekania stryja Kaspra Januszowskiego 75 lat mającego, Żal XIX. Płacze przy Katafalku, Żal XX. Pogrzeb, Żal XXI. Uwicie i zasadzenie Mogiły, Żal XXII. Cnoty Jego, Żal XXIII. Pomnik, Żal XXIV. Do Sąsiadów). Oprócz tego: Nadgrobek Mu wystawiony od Jana Januszowskiego (Żal: Żal – r. 40, Żal – r. 42, Żal II: Żal – r. 48, Żal – r. 36, Powinszowanie jeszcze małego Jasia, Do Pszczołek, Nadgrobek Tekli z Dramińskich Jankowskiej. Dalszą część sztambucha stanowią wiersze okolicznościowe i fragmenty wierszowanej korespondencji różnych członków rodziny: Wincentego Doliniańskiego, Felicji Doliniańskiej z Drohojowskich, Wiersz Matki, naszej babci Marceliny, Wiersze Dziadzia, wiersze Seweryna Doliniańskiego, wiersze Marcjanny z Doliniańskich Januszowskiej i jej wierszowany list do Romana Tretera, okolicznościowe życzenia dla rodziców od dzieci i babci. Ponadto w sztambuchu znajdują się pojedyncze wpisy i rysunki, m.in. Adama Honory Kirkora, Emilii Michałowskiej, Henryka Grabińskiego, Wincentego Doliniańskiego, Hilarego z Lubomirza Tretera, Adama Tretera, Celiny Dominikowskiej, Marceliny Januszowskiej, Marcjanny Januszowskiej, Marii Januszowskiej. Na ostatniej stronie, na wklejonej kartce, anonimowy wiersz pt. Kocha? nie kocha…

Autor/Autorka: 
Inny tytuł: 
Album
Miejsce powstania: 
s.l.
Opis fizyczny: 
67 k. : il.
Postać: 
zeszyt
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
Od 1844 do 1923
Stan zachowania: 
bardzo dobry
Sygnatura: 
Fond 130, DE-22787
Tytuł kolekcji: 
Archiwum Treterów
Uwagi: 
Zeszyt z ozdobną materiałową okładką i złotym napisem „Album”, ozdobne obramowanie. Zapisy umieszczone w dwóch kolumnach odrysowanych ręcznie (k. 3–53 oraz k. 63–66r). Te karty zostały poliniowane ołówkiem, a wiersze są zazwyczaj oddzielone graficznie i skrupulatnie tytułowane, niekiedy również datowane. Pozostałe wpisy to życzenia dla rodziny oraz poezja okolicznościowa. Na niektórych kartach wpisy zostały wklejone (luźne kartki naklejone na karty sztambucha). Karta 55r – rysunek wykonany ołówkiem, pejzaż, Henryk Grabiński 1882; k. 56r – szkic głowy chłopięcej wykonany ołówkiem (1844); k. 57v – rysunek wykonany ołówkiem, kwiat róży, Adam Treter 1882; k. 58r – „Kopia winietki z listu, którą sam Kraszewski rysował_ skomponował i wyrył na miedzi”, Celina Dominikowska; k. 58v – rysunek kolorowy, dwa kwiatki, Wercio Treter 1876; k. 60r – nad wpisem Marceliny Januszowskiej kolorowy element kwiatowy; k. 61r – kolorowy rysunek Wercia Tretera (wielbłądy na pustyni) 1876, ususzone kwiaty dookoła; k. 61v – kolorowy rysunek dłoni (akwarela) 1875, Aniela Dzieduszycka – zakonnica klasztoru Sacré Coeur we Lwowie. Na karcie 11 cytaty z Wergiliusza, Owidiusza po łacinie, fragment „Iliady” Homera po polsku w tłumaczeniu Franciszka Ksawerego Dmochowskiego.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
śmierć ojca, rozpacz, żal i ból po stracie ojca, wspominanie, poezja okolicznościowa, wiersze różne, okolicznościowe pieśni i piosenki, życzenia, powinszowania
Zakres chronologiczny: 
Od 1844 do 1923
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
sztambuch