Relacja Ireny Konówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja odnosi się do sytuacji mających miejsce w listopadzie 1931 r. na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Autorka relacjonuje wydarzenia rozgrywające się na początku miesiąca. Podczas ich trwania została ona oskarżona o prowokację. Kontekstem relacji są zajścia antysemickie, które odbywały się na terenie Uniwersytetu. W 1931 r. wśród studentów istniał wyraźny podział na „studentów-Żydów” oraz „studentów-chrześcijan”.

Autorka relacjonuje, że w dniu 10 listopada w godzinach porannych udała się na ćwiczenia z histologii. Spotkała wówczas dwóch studentów i zapytała ich, czy „wobec koleżanek też przejdą do rękoczynów”. Wspominani przez autorkę studenci byli najprawdopodobniej związani z grupami, które nie wpuszczały „studentów-Żydów” do sal wykładowych. W dalszej części relacji autorka zostaje skonfrontowana z zeznaniami obu studentów. Z ich treści wynika, że miała zwrócić się do nich słowami: „Wy, Polacy, jesteście zdolni do wszystkiego!”. Autorka zeznaniom tym stanowczo zaprzecza. Oświadcza również, iż bezpośrednio po wykładzie udała się do lokalu Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów. Zaznacza, że przebywając tam nie widziała żadnych przygotowań do obrony. Relacja kończy się informacją dotyczącą deklaracji przynależności Konówny do Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów i do Koła Medyków Żydów.

Autor/Autorka:

Konówna, Irena

Instytucja:

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie

Organizacja/Partia:

Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów

Miejsce powstania:

Wilno

Opis fizyczny:

2 k. ; 30 cm.

Postać:

luźne kartki

Technika zapisu:

maszynopis

rękopis

Język:

Polski

Miejsce przechowywania:

Lietuvos centrinis valstybės archyvas

Dostępność:

dostępny do celów badawczych

Data powstania:

1931

Stan zachowania:

dobry

Sygnatura:

F 175 ap. 1(I) A b. 605

Tytuł kolekcji:

Akta dochodzenia wstępnego w sprawie zaburzeń studenckich w listopadzie 1931 r.

Uwagi:

Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Relacja spisana została przez jednego z sędziów Sądu Akademickiego. Protokołował prof. Iwo Jaworski. W listopadzie 1931 roku kadra Uniwersytetu mierzyła się z trudnościami wynikającymi z rosnących podziałów. Grupa „studentów chrześcijan” zażądała od profesora Michała Reichera, by nie dopuszczał do pracy na „chrześcijańskich noworodkach” „studentów-Żydów”. Profesor Reicher był kierownikiem Zakładu Anatomii Opisowej, którego część stanowiła pracownia prosektoryjna. W efekcie stawianych żądań Reicher zdecydował się na odwołanie zajęć i zamknięcie pracowni. W tym samym dniu odbywały się wiece i pochody „chrześcijańskich organizacji studenckich” mające na celu wymuszenie na władzach uniwersyteckich rozdziału preparatu według wyznania. Dotychczas w praktyce uniwersyteckiej podobny podział nie był stosowany. Zajścia, które z terenu Uniwersytetu przeniosły się w formie demonstracji na ulice miast, doprowadziły do konfrontacji grup studentów o sprzecznych interesach. W ich wyniku został ranny student pierwszego roku prawa – Stanisław Wacławski. Student zmarł w szpitalu, co wywołało kolejne zajścia – między innymi wiece organizowane przez „młodzież chrześcijańską” bez zgody władz akademickich. W czasie ich trwania podejmowane były akty wybijania szyb w żydowskich sklepach i w Stowarzyszeniu Wzajemnej Pomocy Żydów oraz usuwanie siłą z sal wykładowych „studentów-Żydów”. Wydarzenia te doprowadziły do zamknięcia Uniwersytetu na ponad miesiąc.

Słowo kluczowe 1:

nauka

Słowo kluczowe 2:

antysemityzm

Słowo kluczowe 3:

przemoc

Data dzienna:

7 gru 1931

Główne tematy:

prowokacja, manifestacja, przemoc fizyczna, przemoc symboliczna

Nazwa geograficzna - słowo kluczowe:

Wilno