Relacja Heleny Murzy-Murziczówny z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja dotyczy wydarzeń z początku listopada 1931 r.; jest zapisem doświadczeń świadkini w czasie zajść antysemickich, jakie miały miejsce na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Na terenie uczelni uwidaczniał się wówczas wyraźny podział na „studentów Żydów” oraz „studentów chrześcijan”.

Autorka rozpoczyna swoją relację od wzmianki dotyczącej jej studenckich obowiązków. Przekazuje, iż ani w wakacje, ani pod koniec poprzedniego roku akademickiego nie podeszła do istotnych dla niej egzaminów końcowych; w opisywanym czasie brała więc udział jedynie w wykładach, które były dla niej obowiązkowe. Opis zdarzeń z dnia 9 listopada 1931 r. rozpoczyna od informacji, że do pokoju seminaryjnego dotarła – jak zawsze – około godziny piętnastej. W tym czasie profesor Reicher przyjmował już delegację studentów, którzy chcieli dowiedzieć się od niego, czy ciała noworodków, na których pracują „studenci Żydzi” są ciałami chrześcijańskimi. Profesor poinformował grupę, że kwestia rozdziału preparatów nie jest informacją, jaką przekazuje się studentom, a jedyną osobą, która ma prawo udzielać tego rodzaju informacji, jest rektor. Reicher, w swojej wypowiedzi, prosił o zachowanie spokoju podczas wykładów. Autorka wspomina, iż prowadzący uprzedził ją o możliwości kierowania tego rodzaju pytań również do niej i poprosił, by na nie nie odpowiadała. Kobieta odnotowuje, że bardzo się bała, ale – zgodnie z zaleceniem kierownika – nie udzielała odpowiedzi na dotyczące preparatów pytania. Relacja kończy się na wzmiance autorki, iż ta pracuje w Zakładzie Anatomii Opisowej już trzeci rok.

Autor/Autorka:

Murza-Murziczówna, Helena

Instytucja:

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie

Miejsce powstania:

Wilno

Opis fizyczny:

2 k. ; 30 cm.

Postać:

luźne kartki

Technika zapisu:

maszynopis

rękopis

Język:

Polski

Miejsce przechowywania:

Lietuvos centrinis valstybės archyvas

Dostępność:

dostępny do celów badawczych

Data powstania:

1931

Stan zachowania:

dobry

Sygnatura:

F 175 ap. 1(I) A b. 605

Tytuł kolekcji:

Akta dochodzenia wstępnego w sprawie zaburzeń studenckich w listopadzie 1931 r.

Uwagi:

Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Relacja spisana została przez jednego z sędziów Sądu Akademickiego. Protokołował prof. Patkowski. Kontekstem opisywanych zdarzeń jest sytuacja, z jaką mierzyła się kadra akademicka w listopadzie 1931 roku. Grupa „studentów chrześcijan” oczekiwała od profesora Michała Reichera, by nie dopuszczał do pracy na „chrześcijańskich noworodkach” „studentów Żydów”. Profesor Reicher był Kierownikiem Zakładu Anatomii Opisowej, do której przynależała również pracownia prosektoryjna. W wyniku żądań stawianych przez studentów odwołał on zajęcia i zamknął pracownię. We wcześniejszej praktyce nie istniał proceder podziału preparatów według wyznania. Opisywana sytuacja stała się przyczyną organizacji kolejnych zamieszek. Odbywały się pochody „chrześcijańskich organizacji studenckich”, których celem było wymuszenie zmiany decyzji przez kadrę uczelnianą. Manifestacje przeniosły się z terenu Uniwersytetu na ulice miast. Konfrontacja grup studentów o sprzecznych interesach doprowadziła do tego, że ranny został student pierwszego roku prawa – Stanisław Wacławski. W wyniku poniesionych obrażeń student zmarł w szpitalu. Śmierć Wacławskiego doprowadziła do kolejnych „zajść”. Podejmowanymi przez „młodzież chrześcijańską” bez zgody władz uczelnianych czynnościami były między innymi akty wybijania szyb w sklepach żydowskich i w lokalu Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów oraz usuwanie siłą „studentów Żydów” z sal wykładowych. Zajścia te doprowadziły do zamknięcia Uniwersytetu na ponad miesiąc.

Słowo kluczowe 1:

nauka

Słowo kluczowe 2:

antysemityzm

Słowo kluczowe 3:

przemoc

Data dzienna:

27 lis 1931

Główne tematy:

delegacja, manifestanci, wykluczenie, prosektorium

Nazwa geograficzna - słowo kluczowe:

Wilno