publikacje

Wróć do listy

Relacja Heli Fajgenblatt (Grossmaslowitz)

Hela Fajgenblatt opisała warunki życia i pracy przymusowej w obozie w Grossmaslowitz (Maślice Wielkie, k. Wrocławia). Obóz był położony w lesie, w pięciopiętrowym budynku przebywało ok. tysiąca mężczyzn, sto pięć kobiet i strażnicy. Więźniarki pracowały w warsztatach krawieckich i kuchni, mężczyźni wykonywali prace fizyczne. Komendantem był Niemiec, który często bił więźniów żelaznym prętem, a podczas wielogodzinnych apeli znęcał sie nad słabszymi więźniarkami. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heli Fajgenblatt (Klettendorf)

Hela Fajgenblatt opisuje obóz pracy przymusowej w Klettendorfie (Klecina, k. Wrocławia). Przebywało tu ok. czterystu więźniów i pięćdziesiąt cztery więźniarki. Mieszkali w trzech barakach. Kobiety pracowały w warsztatach krawieckich, mężczyźni w fabryce amunicji. W podziemnych zakładach zatrudnieni byli Niemcy, którym pomagali żydowscy robotnicy. Komendantem obozu był Ślązak, który przywoicie traktował więźniów. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heli Fajgenblatt (Brande)

Hela Fajgenblatt w 1940 r. została wywieziona z Sosnowca do obozu pracy w Brande (Prądy, pow. Niemodlin), gdzie przebywała cztery tygodnie. Autorka podała liczbę baraków, lokalizację kuchni, łaźni i innych budynków. W obozie przebywało ośmiuset więźnów i dwadzieścia cztery więźniarki. W baraku mieściło się ok. stu pięćdziesięciu osób. Kobiety pracowały w kuchni i warsztacie szewskim, mężczyźni 12 km od obozu budowali drogę. Wspomina o zastrzeleniu jednego więźnia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heli Fajgenblatt (Wisau)

Hela Fajgenblatt jesienią 1942 r. została wywieziona do obozu w Wisau (k. Sokołowa, ob. Dolny Śląsk) i pracowała w kuchni. W obozie przebywało ok. tysiąca mężczyzn i dwadzieścia cztery kobiety. Mieszkali w dwunastu drewnianych barakach, a w murowanym budynku znajdowała się kuchnia. Więźniarki były dość dobrze traktowane, przeciwnie niż więźniowie, którzy pracowali przy budowie dróg.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Reny Knoll

Relacja spisana 4 grudnia 1945 roku. Dotyczy wydarzeń z okresu od 1943 do 1945 roku.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ady Rems

Rodzina Ady Rems przed wojną posiadała fabrykę gumy Rygawar. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy część pracowników podpisała volkslistę i awansowała. Remsów wysiedlono z mieszkania, a po roku wszyscy trafili do getta. Zamieszkali w jednym pokoju, ojciec pracował w sklepie z puchem i pierzem. Po 21 lipca 1942 r. pojawiły się obwieszczenia o możliwości podjęcia pracy w gospodarstwach rolnych. Ochotnikom obiecywano trzy kg chleba i dwa kg marmolady. W getcie rozpoczęły się pierwsze łapanki, ale żydowscy policjanci nie przeszukiwali starannie mieszkań.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Zielińskiej

Janina Zielińska opisała transport Żydów w Krakowie. W ciężarówce wieziono Żydów odzianych w łachmany z naszytymi kolorowymi łatami. Przypominali żywe szkielety. Często widziała także młode Żydówki prowadzone na roboty przymusowe przez niemieckich żołnierzy, którzy popychali je kolbami karabinów.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik

Zachowany dziennik Marii Dłuskiej z lat 1920–1921 nie był pierwszym tego rodzaju notatnikiem autorki – w pierwszej datowanej notatce z 28 marca 1920 roku wspomina, że nałóg spisywania myśli właśnie nad nią zwyciężył. Do pisania wraca więc w okresie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Notowania nieregularne, od początku 1921 roku głównie własne wiersze, m.in. Hypnotyzer, W teatrze, Kobold.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Jasiukowicz z powstania warszawskiego

Relacja rozpoczyna się od informacji o powstaniu Wojskowej Służby Kobiet w 1941 roku, która współdziałała z Szarymi Szeregami. W październiku 1942 roku WSK została wcielona do Armii Krajowej. Autorka wspomnienia skupia się na działalności kobiet w szeregach AK; sama na jesieni 1942 roku objęła sanitariat Szarych Szeregów, liczący 600 dziewcząt. Dokładnie streszcza schemat organizacji oddziałów sanitarnych WSK: „Warszawa podzielona była na 8 obwodów. Przy każdym dowódcy obwodu był szef sanitarny obwodu, a przy nim referentka sanitarna obowdu.

publikacje

Wróć do listy

Łączniczka. Migawki

Relacja anonimowej łączniczki, składająca się z dziewięciu samodzielnych fragmentów. Osnową narracji jest praca łączniczek podczas okupacji niemieckiej w Warszawie. W relacji nie zostały podane żadne nazwiska. Opisy dotyczą wydarzeń sprzed powstania warszawskiego. Autorka koncentruje się na oddaniu subiektywnego doświadczenia (stąd wynika brak szczegółów faktograficznych) – przerażenia podczas łapanek, zmęczenia, żałoby po stracie aresztowanych koleżanek, nieufności.

Strony