organizacje/partie

Wróć do listy

Armia Krajowa

Wariant nazwy: 
AK, Siły Zbrojne w Kraju (SZK), kryptonim Polski Związek Powstańczy (PZP)

Organizacja wojskowa, działająca podczas II wojny światowej na rzecz niepodległości kraju. Powstała 14 lutego 1942 r. na skutek przemianowania na AK Związku Walki Zbrojnej, powołanego 13 listopada 1939 r. Działania podejmowane przez dowództwo i członków AK miały ostatecznie doprowadzić do wybuchu powstania. Kolejnymi dowódcami organizacji byli: Stefan Rowecki („Grot”) w latach 1942–1943, Tadeusz Komorowski („Bór”) w 1943–1944, Leopold Okulicki („Niedźwiadek”) w 1944–1945. Za działania sabotażowo-dywersyjne były odpowiedzialne: Związek Odwetu, Wachlarz (na przełomie 1942/1943 połączone wraz z Grupami Szturmowymi Szarych Szeregów i in. w Kierownictwo Dywersji „Kedyw”). W obrębie AK działała formacja kobieca – Wojskowa Służba Kobiet – na szczeblu Komendy Głównej. Miała swoje odpowiedniki również w okręgach i obwodach. Szefową WSK była Maria Wittek. Rozkazem Okulickiego 19 stycznia 1945 r. AK została rozwiązana, ale część członków nadal prowadziła działania niepodległościowe do 1947 r. w ramach organizacji: „Nie”, Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj, Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”. Do 1956 r. żołnierze i żołnierki AK byli represjonowani przez władze (zasądzano najsurowsze wyroki wieloletniego więzienia albo kary śmierci).


Publikacje

Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk Laboratorium Cyfrowe Humanistyki UW