publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Marii Miller

Maria Miller pisze o swoim życiu, a w szczególności o zesłaniu na Syberię. Tekst przeplata wierszykami i piosenkami, które powstawały na wygnaniu. Opisuje rodzinną wieś Rafajłową (obecnie Bystrzyca) i walki o nią w czasie I wojny światowej. W 1938 r. zdała do gimnazjum i w nagrodę ojciec zabrał ją do Lwowa – te obrazy często wspominała na obczyźnie. Zapamiętała także wojska radzieckie wkraczające na ziemie polskie (17 września 1939 r.). W Nowy Rok 1940 r. NKWD aresztowało ojca, przeprowadziło przy tym rewizję, poszukując broni. Więcej go nie zobaczyła, został zamordowany w 1944 r.

publikacje

Wróć do listy

List Sabiny Dutkowskiej do Janusza Przewłockiego

List kierowany jest do Janusza Przewłockiego ze Związku Sybiraków. Autorka wcześniej przesłała mu swoje wspomnienia z zesłania na Syberię. Starała się opisać najważniejsze wydarzenia, m.in. śmierć jej dziecka i ojca. Podaje też dane swojego brata przyrodniego, Zygmunta Tyzenhauza, oraz jego żony i synów. Daje wyraz przypuszczeniom co do genealogii jej samej i bliskich. Podejrzewa, że prawdopodobnie pochodzi z gałęzi rodziny inflanckiej, nie posiada jednak żadnych dokumentów na potwierdzenie tego faktu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sabiny Dutkowskiej

W dokumencie autorka opisuje losy swojej rodziny, wywiezionej w czerwcu 1941 r. z Polesia na Syberię. Jak wspomina, funkcjonariusze NKWD odwiedzili jej dom w nocy. Rodzina miała piętnaście minut na spakowanie się, po czym całą zabrano ją ciężarówkę na najbliższą stację kolejową. Autorce towarzyszyli wówczas jej rodzice, dzieci (czteroletni Witalis i piętnastomiesięczna Jolanta), oraz siostra Janina (osiemnaście lat). Pisząca w chwili wywózki miała dwadzieścia sześć lat. Na stacji spotkali wielu znajomych. Wszystkich załadowano do wagonów towarowych, które zaplombowano.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Kuligi z zesłania na Syberię

Autorka mieszkała z rodzicami we wsi Pomiarki. Na początku stycznia 1940 r. rodzina autorki, wraz z całą wioską, została wywieziona na Syberię. Żołnierze przyszli po nich nad ranem, przeprowadzili rewizję i dali pół godziny na spakowanie. Na stację kolejową w Horodence  przewieziono ich saniami. Czekały tam już inne rodziny z ich wioski. Mieszkańcy Pomiarek byli osiedleńcami z Rzeszowszczyzny, którzy po wojnie kupili ziemie w ówczesnym województwie stanisławowskim. Podróż wagonem towarowym trwała miesiąc. W każdym wagonie zamknięto po trzydzieści osób. Panował chłód.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Stanisławy Zajczyk

W dokumencie autorka opisuje losy swojej rodziny wywiezionej na Syberię w 1940 r. Jak pisze, jako sześciolatka mieszkała z rodzicami i rodzeństwem w Krzyżowicach (kolonii Medyki, po wojnie znajdującej się w granicach ZSRR). Stamtąd w lutym 1940 r. cała rodzina została zesłana na Syberię (wraz z nią byli to: rodzice, jej czteroletni brat Eugeniusz, dziadkowie (Katarzyna i Piotr Worosz)). Musieli zostawić w Polsce cały swój dorobek, obejmujący dwa gospodarstwa, pola uprawne, inwentarz. Niewiele mogli ze sobą zabrać.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Izabeli Hanusiewicz

Relacja z zesłania na Syberię.

publikacje

Wróć do listy

Polskie losy na Wschodzie. Wspomnienie

 

Rodzina autorki mieszkała w Nurcu, woj. Białystok, pow. Siemiatycze, gm. Milejczyce. Ojciec był nadleśniczym lasów państwowych. W nocy z 9 na 10 lutego 1940 r. przyszło NKWD. W domu była tylko matka, 14-letni brat, Andrzej (głuchoniemy), i 13-letnia Krystyna. Ojciec i najstarszy brat, Wojciech, byli poza domem. Gdy ojciec dowiedział się, że NKWD zabrało jego żonę i dwójkę młodszych dzieci, pojechał po starszego syna i razem uciekli do Generalnej Guberni, gdzie przetrwali wojnę.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Jadwigi Paszkiewicz

Rodzina autorki mieszkała w Średnicy (ob. woj. białostockie). Ojciec przez osiem lat służył w wojsku carskim, a po wejściu Sowietów na teren Polski w 1939 r. dołączył do ruchu oporu. Został zdradzony przez jednego z rodaków. NKWD przyszło w nocy do domu rodzinnego autorki i oświadczyło, że za wrogą działalność ojca cała rodzina zostaje skazana na zesłanie. Pozwolono im spakować ciepłe ubrania i żywność na kilka tygodni. Jeden z cywilów podpowiedział matce, by spakowała też maszynę do szycia. Sąsiad odwiózł ich do punktu zbiorczego w Czyżewie. W tłumie zesłańców były same kobiety i dzieci.

publikacje

Wróć do listy

Listy Reginy Majdańskiej do Janusza Przewłockiego

Dwa listy kierowane do Janusza Przewłockiego, dotyczące zsyłki na Syberię. Autorka odpowiada w nich na jego pytania. Pisze, że inni zesłańcy byli w większości deportowani całymi rodzinami. Podaje też nazwiska wielu z nich. Wspomina, że przebywali w posiołku Wodopad, w obł. Archangielska. Miejscowość ta została wymieniona w książce Deportacje i przemieszczenia ludności polskiej w głąb ZSRR 1939–1945, wydanej w 1989 r. w Warszawie.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Heleny Peszko

Autorka urodziła się 30.05.1928 r. w Brodach, woj. lwowskie. Do wybuchu wojny jej rodzina mieszkała w Trembowli. Ojciec był wachmistrzem 9. pułku ułanów. Matka zajmowała się wychowaniem czwórki dzieci. 17. września 1939 r. Trembowla została zajęta przez wojska radzieckie. Ojca, wraz z jeńcami wojskowymi, wywieziono wagonami towarowymi w głąb Rosji. Przez całą wojnę nie mieli o nim żadnych wiadomości. Matka z dziećmi wyjechała do Dunajowa, ale i tu ich znaleziono i wyznaczono do wywózki.

Strony