UNRRA

UNRRA to podzielone na cztery części opowiadanie opisujące realia życia w obozie dla dipisów (ang. displaced persons – osoby przemieszczone, w skrócie DPs) w miasteczku w Górnej Bawarii (z treści dokumentu można wnioskować, że chodzi najpewniej o miejscowość Landberg am Lech). Akcja rozgrywa się na przestrzeni kilkunastu miesięcy lat 1945 i 1946. Przedstawia życie dipisów w obozie z perspektywy jego mieszkanki, a zarazem pracownicy – byłej więźniarki Ravensbrück, która cały swój pobyt w obozie przepracowała w charakterze urzędniczki Unry, m.in. jako tłumaczka. Ukazano początki działania i funkcjonowanie obozu oraz losy jego mieszkańców. Narratorka z goryczą opisała podziały powstałe wśród dipisów zaraz po przybyciu do obozu: „Błogi nastrój ewangelicznej przyjaźni pękł w jednej chwili”. Sporo miejsca poświęciła mieszkańcom obozu, okolicznościom ich przybycia, stosunkom między nimi i panującym nastrojom, opisała różnorodność zachowań dotkniętych wojenną traumą ludzi. We wspomnieniach przedstawione zostały m.in.: codzienne problemy i zmagania w obozie, sposoby organizacji życia społecznego i kulturalno-towarzyskiego polskich dipisów (np. budowa i funkcjonowanie polskiej szkoły oraz teatru czy obchody świąt i innych ważnych uroczystości). Znatowicz ukazała zarówno niejednorodne środowisko dipisów, jak i pracowników Unry: zawiązywane przyjaźnie, antypatie i relacje pomiędzy ludźmi. Opowiadanie jest także zbiorem historii konkretnych osób, które narratorce szczególnie zapadły w pamięć. Całość stanowi jednocześnie zapis towarzyszących dipisom stanów emocjonalnych: niepewności o losy bliskich i kraju wynikającej z braku informacji, tęsknoty za domem i jednocześnie obawy przed wybuchem kolejnej wojny („psychozie trzeciej wojny światowej”). Opowiadanie kończy się opisem przygotowań do opuszczenia obozu, które nastąpiło w pierwszych dniach lipca 1946 r., oraz zapowiedzią ostatniego etapu tułaczki, czyli drogi powrotnej do kraju.