Szkic wspomnieniowy

Wspomnienia Emilii Chłapowskiej adresowane do ZNiO we Wrocławiu. Autorka na wstępie podkreśla, że będą one niepełne, gdyż z racji wieku pamięć ją zawodzi. Dokument opisuje historię trzech pokoleń rodziny autorki – Sczanieckich, oraz bliskich ze strony męża – Chłapowskich. Autorka sporo miejsca poświęciła niezwykłym kobietom, które odegrały ważną rolę w jej życiu: swojej matce chrzestnej (siostrze pradziadka) Emilii Sczanieckiej oraz jej trzem siostrzenicom – Marii, Klaudynie (Klaudii) i Sewerynie. Dokument jest szczegółowym portretem życia autorki, obejmującym jej dzieciństwo spędzone z ojcem i bratem i późniejsze lata małżeństwa. Autorka opisała m.in.: dom rodzinny, swoją edukację, pracę i znajomych ojca. Wspomniała majątek Chłapowskich: Bagdad (nazwany tak po sprowadzonym z Mezopotamii ogierze), gdzie mieszkała z mężem, znaną wówczas hodowlę koni anglo-arabskich, sąsiadów, prace w gospodarstwie, zwyczaje i obyczaje wówczas obowiązujące (m.in. w czasie Wielkanocy). We wspomnieniach autorka stworzyła listę działaczy politycznych ze swojej bliższej i dalszej rodziny, m.in. posłów na sejm w Berlinie, dyplomatów oraz duchownych i innych postaci, które zaistniały w życiu publicznym na przestrzeni lat. Wspomnienia ukazują również losy rodziny autorki podczas kolejnych wojen i w okresie międzywojennym. Chłapowska podkreśla w nich rolę dworu w tym czasie („Na terenie Gen. Guberni dwór odegrał swoją rolę w 100%”). Wspomnienia mają charakterze raczej faktograficzny, bez zabarwień osobistych. Chłapowska występuje w roli kronikarki historii swojej rodziny, kładąc nacisk na jak najdokładniejsze przedstawienie jej losów. Spisując i przekazując bogactwo szczegółów, faktów i konkretów, ocala dzieje i losy rodziny przed zapomnieniem. Nie pisze natomiast o sobie, o swoim czynnym udziale nie tylko w powstaniu wielkopolskim, ale i o innych swoich aktywnościach – te są zaledwie wzmiankowane na tle pozostałych informacji.