Relacja Marii Moniki Jankowskiej

Relacja Marii Moniki Jankowskiej jest częścią listu jej siostrzeńca albo bratanka, Michała Rudnickiego, który skierował list do Ośrodka Karta na prośbę swej ciotki. W jej imieniu miał dać świadectwo martyrologii Polaków na Litwie w czasie II wojny światowej. Nadawca listu ma dosłownie cytować wspomnienia ciotki, która jest ostatnim żyjącym świadkiem bestialskiego mordu Litwinów na dwóch polskich księżach w miasteczku Nowe Święciany (ob. Švenčionėliai).

Jankowska wspomina, że po 1939 r. Wilno przypadło Litwinom, jako sprzymierzeńcom Stalina. Jenak, po napaści Niemiec na Rosję, Litwini przeszli na stronę Hitlera. Zaczęli oni mordować Polaków. Mimo represji Polacy konspirowali, zabili nawet niemieckiego komendanta z miasteczka Stare Święciany. Po tym zabójstwie ogłoszono, że za zabicie jednego Niemca lub Litwina zostanie rozstrzelanych ośmiu Polaków. Na zebraniu dla Litwinów Niemcy powiedzieli, żeby zabijali każdego, kto mówi, że jest Polakiem. Chodzili więc po domach i zabierali wszystkich mówiących po polsku, nawet dzieci. Potem w lesie brutalnie ich mordowali. Pewnego dnia Litwini wywieźli do lasu dwóch polskich księży z parafii rzymskokatolickiej w Nowych Święcianach. Byli to proboszcz Bolesław Bazewicz oraz prefekt, którego nazwiska Jankowska nie pamięta. W lesie Litwini kazali im rozebrać się do naga i przybili ich nożami do drewnianych krzyży, po dwóch godzinach zdjęli ich i dobili, strzelając im w nogi i w głowę. Polacy znaleźli zamordowanych księży i pochowali w tajemnicy na cmentarzu Mierzanelskim w Nowych Święcianach. Litewscy mordercy nie byli katolikami. Księża – mimo że odprawiali msze św. zarówno po polsku, jak i po litewsku – zostali zamordowani, ponieważ byli Polakami.