publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Beller

Estera Beller opisuje przyjazd do getta w Sosnowcu. Po trzech miesiącach rozpoczęły się przesiedlenia i ciocia oddała ją do polskiej rodziny, która później porzuciła Esterę. Dziewczynka błąkała się po mieście, pomimo zakazów wchodzenia do pustych żydowskich domów, odwiedziła miejsce, gdzie wcześniej mieszkała. Zauważyła brak mebli, zniszczony piec i zerwane podłogi. Estera zgłosiła się na gestapo i powiedziała, że jej polskich rodziców wysiedlono, a ona została całkiem sama. Spędziła trzy doby w celi, a następnie ją przesłuchano. Podała, że nazywa się Lusia Hacuś, jednak adres zamieszkania został zweryfikowany przez funkcjonariusza, który zabrał Esterę na ulicę, którą wymieniła – nie umiała wskazać rodzinnego domu. Stwierdziła wtedy, że nic nie pamięta, ponieważ pochodzi z Chrzanowa i krótko przebywała w Sosnowcu. Została ponownie przesłuchana: „[Niemiec] przełożył mnie na kolano i dał mi 25 na tyłku i w końcu się musiałam przyznać że jestem Żydówką”. Dziewczynkę wysłano do Auschwitz. Od śmierci w komorze gazowej uratowała ją „Lagierfirerka” i zabrała do siebie jako „lojferkę” (Läuferin – goniec obozowy w obozie kobiecym). Estera nazywała strażniczkę „lagrową matką”. Następnie dziewczynka została wysłana do obozu pracy Sportschule (okolice Bielawy i Dzierżoniowa, ob. Dolny Śląsk) i pracowała w zakładach Telefunken. W obozie więziono jej ciocię, z którą Estera spotkała się, rozmawiała i prawdopodobnie później przebywała do czasu wyzwolenia Bielawy/Langenbielau przez Armię Czerwoną.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Bielawa
Opis fizyczny: 
17 s. ; 21 cm.
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1945
Stan zachowania: 
dokument wyblakły i niezbyt nieczytelny
Sygnatura: 
301/604
Tytuł kolekcji: 
Relacje Żydów Ocalałych z Zagłady
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Na dokumencie pieczęć: „Wojewódzka Żydowska Komisja Historyczna, Kraków, Długa 38”. W nagłówku informacja: „Estera Beller, lat 11, u cioci Dine Tauber, Starowiślna 29. Z rodzicami rozstała się podczas ostatniego wysiedlenia w Sosnowcu. Teraz sama oddała swój zeszyt przez kuzynkę”. Tekst spisany odręcznie przez dziecko.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Data dzienna: 
7 Maj 1945
Główne tematy: 
getto, tzw. aryjska strona, gestapo, obóz koncentracyjny, obóz pracy
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1940 do 1945
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja