publikacje

Wróć do listy

Relacja Chany Grynszpan

Chana Grynszpan próbowała w 1941 r. wyjechać w głąb Związku Radzieckiego. Pociąg zatrzymano, wielu Żydów nie miało paszportów, niektórzy usiłowali nielegalnie przekroczyć granicę i zostali zabici. 24 czerwca 1941 r. armia niemiecka znajdowała się blisko uchodźców i większość z nich postanowiła wrócić do rodzinnych miejscowości. Autorka wraz z innymi przez sześć dni szła z powrotem do Wilna. Opisała prześladowania ludności żydowskiej (grabieże mienia, łapanki i pogromy) przez Niemców i Litwinów. W Ponarach odbywały się masowe egzekucje. 6 sierpnia 1941 r. Grynszpan została przesiedlona do getta. Jego naczelnikiem był Gens, Żyd zmuszony do współpracy z gestapo, który pomagał dostarczać broń partyzantom i ułatwiał wyjście z getta ludziom, którzy chcieli przyłączyć się do oddziałów w lesie albo mogli ukryć się po tzw. aryjskiej stronie. Autorka wymienia inne osoby, które pomagały Żydom (Kejtel), a również tych, których udało się przekupić i ostrzegali Żydów przed zagrożeniami (Waiss). 23 września 1943 r. nastąpiła likwidacja getta i pozostałych Żydów wywieziono do obozów (Stutthof, Kaiserwald k. Rygi). Grynszpan trafiła do Gdańska, gdzie pracowała przy budowie dróg, potem była ewakuowana do Gatensdorf. Tam doczekała wyzwolenia przez  Armię Czerwoną.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
s.l.
Opis fizyczny: 
11 k. ; 29,5 cm.
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1945
Stan zachowania: 
maszynopis czytelny (brak jednej strony); rękopis niezbyt czytelny
Sygnatura: 
301/169
Tytuł kolekcji: 
Zbiór relacji Żydów Ocalałych z Zagłady
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Spisała Betty Ajzensztajn.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
okupacja niemiecka, getto, prześladowania Żydów, wysiedlenia, egzekucje
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1941 do 1945
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja