publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Adyny Turno i jej autografy

Zapiski Adyna Turno sporządziła pomiędzy drukowanymi wydaniami kalendarzy agronomiczno-gospodarskich z 1863 i 1875 r. Notatki dzienne autorki podzielone są zazwyczaj na dwie kolumny: krótkie informacje o wydarzeniach dnia oraz adnotacje dotyczące wysyłanej korespondencji. W zapiskach dziennych przeważają wiadomości na temat wyjazdów Adyny, wizyt znajomych, stanu zdrowia bliskich, warunków pogodowych. Wśród nich, 25 stycznia 1863 r., pojawia się informacja o wybuchu powstania, 30 listopada 1868 r. z kolei informacja o śmierci Hipolita Cegielskiego. Autorka odnotowuje również swój powrót do Poznania z Litwy, gdzie przebywała prawdopodobnie w latach 1865–1869. Zapiski z lat 1873–1875 prowadzone są w przeważającej części z Objezierza. Obfitują w liczne wyjazdy (w obrębie Wielkopolski) i wizyty znajomych. Ostatnie karty rękopisu zawierają między innymi ludową piosenkę o gąskach czy przepisaną modlitwę ułożoną na kanwie wydarzeń patriotycznych przez ojca autorki, Adama Turno:

„Ojcze nasz, któryś jest w niebie,

Ciebie z pokorą błagamy,

Ratuj Ojczyznę w potrzebie,

Wsparcia Twego czekamy (...)”. s. 60–61

Adyna zamieściła również kilka stron cytatów nawiązujących prawdopodobnie do jej niespełnionej miłości do podróżnika Pawła Edmunda Strzeleckiego, wśród nich ustęp z powieści Thomasa Moora Czciciele ognia:

„Strzeż go, Allahu! — zawoła w rozpaczy. —

Mój nieznajomy! mój drogi! mój luby!

Tyś wróg nasz, Gweber! — lecz co mi to znaczy?

Co mi twe imię? — gdy między wszystkiemi,

Tyś mi najwyższy, najmilszy na ziemi! —

Wielki Allahu! gdy to gniew twój wzrusza,

Każ, niech mię zaraz to morze pogrzebie,

Wprzód niźli moja obłąkana dusza

Zapomni ojca, i wiary, i ciebie! —

Ratuj mię, ratuj! — wszak znasz serce moje,

Wiesz, jak go kocha; widzisz, jak się boję,

Aby dla niego Nieba się nie zrzekło:

Bo raj bez niego, straszny mi jak piekło!”. (s. 70)

Całość zapisków sporządzona jest lakonicznie, ponieważ pełniły one prawdopodobnie funkcję przede wszystkim praktyczną (informacje o wysłanych listach, paczkach, stanie zdrowia). W nielicznych ustępach można znaleźć wiadomości o zainteresowaniach Adyny i o jej życiu wewnętrznym.

Miejsce powstania: 
Kobryń, Objezierze
Opis fizyczny: 
76 s. ; 23 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
Od 1863 do 1875
Stan zachowania: 
dobry, ale wymaga konserwacji
Sygnatura: 
53/951/0/3.1/281
Uwagi: 
Rękopis przechowywany jest w Archiwum Państwowym w Poznaniu w spuściźnie rodziny Turno. Krój pisma pochyły, pismo słabo czytelne, atrament wyblakły. Drukowane karty z kalendarza wymagają konserwacji (prawdopodobnie ubytki spowodowane działaniami mikroorganizmów). Bardziej szczegółowe informacje na tematy poruszone w zapiskach znajdują się w korespondencji Aleksandry Katarzyny Turno, sygn. 53/951/0/3.2/282, 292, 294.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
życie codzienne, podróże, patriotyzm, powstanie styczniowe, aluzje związane z miłością do mężczyzny
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1863 do 1875
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
dziennik/diariusz/zapiski osobiste