publikacje

Wróć do listy

M. Konopnickos laiškai N. Ivanauskui. [Lenkų kalbos]

Na rekord składa się korespondencja Marii Konopnickiej do Nikodema Iwanowskiego z lat 1887-1889.

Pierwsze trzy karty są osobnymi wizytówkami. Jedynie jedna posiada datę dzienną (lecz bez roku). Są one krótkimi liścikami o charakterze informacyjnym (przełożenie umówionego spotkania, informacja o oczekiwaniu gościa). Jako, że korespondencja jest jedynie w jedną stronę (nie mamy listów Iwanowskiego do Konopnickiej) z jej można wywnioskować, że korespondujące ze sobą osoby mimo stosowania formy grzecznościowej (Pan) pozostawały ze sobą w ciepłym, serdecznym i szczególnym kontakcie. Każdy z listów zawiera podpis Marii Konopnickiej i jest listem pisanym odręcznie.

Poniżej krótka charakterystyka każdego z listów:

  1. Wizytówka-list zapraszająca do odwiedzin. Konopnicka pisze w nim „Tak tu teraz pięknie księżyc świeci”.
  2. Wizytówka-list informacja o przełożeniu spotkania na następny dzień z powodu dużej ilości pracy.
  3. Wizytówka-list z krótką informacją: „Czekam Pana o piątej”.
  4. Czterostronicowy list napisany tuż po wyjeździe Iwanowskiego. Autorka opisuje chłód i tęsknotę jej doskwierające. Podkreśla to wielokrotnie.
    W dalszej części listu opowiada o swoim ostatnim spacerze i co na nim widziała. Fantazjuje, że chciałaby to wszystko Iwanowskiemu pokazać. W pewnym momencie pojawia się też informacja, że po powrocie Iwanowskiego, Konopnicka nie odebrała jeszcze listu od niego a już pisze ten. Zaznacza, że nie widzi w tym nic złego i chciałaby móc do niego pisać kiedy tylko tego „pragnie”. Pisze jednak, że jego milczenie sprawia jej smutek. Tymi słowami kończy też list.
  5. Trzystronicowy list pisany w odpowiedzi na list Iwanowskiego wysłany z podróży. Konopnicka odnosi się do swojej tęsknoty za Iwanowskim mimo iż od jego wyjazdu minęło zaledwie kilka dni.
    W liście, nadmienia ona, że bardzo chciałaby gdzieś wyjechać. Jako cel swojej podróży podaje Wilno. Dodaje więc od razu pytanie, czy Iwanowski bywa w Wilnie i informuje go, że chciałaby, by to on jej to miasto pokazał.
    List kończy informując Iwanowskiego o tym, że do niego nie umie pisać rozsądnych listów. Że dzieje się nagle coś, co ją porywa. Na sam już koniec zadaje mu pytanie co to jego zdaniem jest.
  6. Trzystronicowy list w którym Konopnicka prosi Iwanowskiego by więcej jej pisał o swoich zajęciach. Pisze sporo o swoich pragnieniach, lecz niestety miejsca te są dość nieczytelne (nie z powodu złego stanu archiwaliów, lecz nieczytelności pisma).
    List Konopnicka kończy informacją, że bardzo ją interesuje co Iwanowski maluje i to, co do niej pisze.
    List zawiera datę dzienną – 31 m.
  7. List rozpoczyna się słowami: „Nie chcę, wcale nie chcę takiej przyjaźni”. :List dotyczy negocjacji co do rodzaju znajomości między Iwanowskim a Konopnicką. Pisze ona kilkakrotnie, że nie chce takiej znajomości. Po czym zaczyna rozpamiętywać ich wspólne spacery po ogrodzie, nad stawem. Zaczyna przyjaźń wstawiać w cudzysłów. Pisze o jego ustach i prosi go, by nie był smutny.
    W dalszej części pyta kiedy zjawi się on w Warszawie.
  8. Jednostronicowy list z datą 4/8.
    Konopnicka pisze w nim, że była ostatnio chora a przy jej łóżku leżał ostatni list od Iwanowskiego, który był bardzo smutny „przez to co mówił i czego nie mówił”. Zapewnia go też, że nie chciała sprawić mu przykrości. Na koniec prosi go, by napisał do niej długi list.
  9. Kolejny list prawie cały poświęcony jest refleksjom Konopnickiej po przeczytaniu poematu Iwanowskiego „Panga”(?). Autorka pyta go w jakim momencie życia go napisał. Konopnicka też pyta czemu jest smutny skoro ma kochającą żonę. List kończy pozdrowieniami i podpisuje się po raz pierwszy w tej korespondencji nazwiskiem.
  10. Kolejny jej list jest listem typowo grzecznościowym. Dwustronnicowa dawka informacji o tym, co się obecnie dzieje w życiu Autorki. Podpisuje się ona tym razem pełnym imieniem i nazwiskiem. W post scriptumie umieszcza ona jednak informacje o łabędziach mieszkających nad stawem. Ta część listu jest już odrobinę mniej formalna i bardziej serdeczna.
  11. List jest odpowiedzią na „złośliwy” list od Iwanowskiego. Konopnicka zarzuca mu w nim brak ufności i demaskuje dystans. Pyta ona Iwanowskiego gdzie się podziała ich intymność. Rozpamiętuje dobre chwile, które spędzili wspólnie. Pisze, że miała wrażenie, że jego serce jest otwarte, ale „Żmudź Panu to serce zamknęła”. Z dalszej części listu można się dowiedzieć, że mija już ósmy miesiąc od jego wyjazdu z Warszawy. Konopnicka stara się zaproponować spotkanie. Pisze ona, że chciałaby z Iwanowskim porozmawiać.
  12. Jest to list, który Konopnicka nazywa początkiem nowej epoki – wyjścia z nieświadomości. Pisze ona, że nie chce go ranić. Prosi go, by zniszczył poprzednie listy od niej, by nie utrudniały mu życia.
  13. Data dzienna – 28 kwietnia 1887. Krótki list, w którym Konopnicka pisze, że tak dawno się nie widzieli, że ma chęć by sobie Iwanowskiego przypomnieć.
  14. Kolejny list z 27 maja 1887 roku jest listem, w którym Konopnicka proponuje Iwanowskiemu spotkanie w ogrodzie botanicznym o godzinie siódmej.
  15. W tym liście (bez daty) pojawiają się tylko dwa zdania: „Czy Pan jeszcze jest smutny? Sumienie mnie dręczy... M.K.”
  16. List datowany na 10 marca. Dotyczy on „spraw bieżących”, pojawiają się w nim komentarze polityczne. List kończy informacja o lęku Konopnickiej przed przyjściem z wizytą żony Iwanowskiego. Pisze ona: „Boję się jej przyjścia! Czasem zdaje mi się, że mnie o coś pytać będzie, badać... Co ja jej powiem?”.
  17. List datowany na 2 kwietnia 1988 roku. Dotyczy on w dużej mierze sztuki a przede wszystkim odnosi się do prac Iwanowskiego (zarówno literackich jak i malarstwa). W jej listach pojawia się dużo wtrąceń z bezpośrednim zwrotem do czytającego: „Pamięta Pan?”.
    Pojawia się pytanie o wiadomości od Elizy Orzeszkowej.
  18. Konopnicka opisuje swój plan wycieczki po terenach dzisiejszej Litwy i Białorusi. Wśród miast, do których ma ochotę zawitać wymienia: Wilno, Kowno, Troki, Grodno.
    Pisze Iwanowskiemu, że za nim tęskni.
    Co jakiś czas w korespondencji pojawia się pytanie, bądź informacja o Guciu.
  19. List datowany na 8 listopada 1888 roku. W liście tym Konopnicka opisuje Iwanowskiemu przebieg swojej wizyty w Litwie. Zaznacza ona jednak, że nie dojechała do Kowna, bo przerażała ją bliskość do Żmudzi.
  20. List datowany na 19 grudnia 1888 roku. Podziękowanie za list poprzedni i swoiste pożegnanie. Konopnicka pisze tu również na marginesach. List jest długi.
  21. Jednostronicowy list datowany na 18 lutego 1889 roku zawierający tylko jedno zdanie: „Czy Pan już do mnie nigdy nie napisze?”.
  22. Kolejny list datowany na 2 kwietnia 1889 roku jest wyjaśnieniem Konopnickiej kiedy dostała ostatni list. Pojawia się informacja, że od grudnia nie dostała od Iwanowskiego żadnego listu.
    Konopnicka pisze w sposób stonowany, zdystansowany, jej ton jest nieco poddenerwowany. List kończy zdaniem: „Do zobaczenia kiedyś”.
  23. Warszawa, 16 marca 1889 roku. Jest to ponowne nawiązanie korespondencji. Konopnicka odpowiada na pytanie (z pewnością) postawione w liście do niej odpisując, że czuje „dużo bólu i odrętwienia”. List kończy sugestią, że może Iwanowskiemu, jak i Guciowi dobrze zrobiłoby jakby przyjechali latem do Warszawy.
  24. Ostatni list jest listem dość nieczytelnym. Papier, na którym jest napisany, zawiera obrazek Matki Boskiej. Konopnicka ten ostatni list podpisuje słowami „Do zobaczenia”.
Autor/Autorka: 
Współautorzy: 
Wariant tytułu: 
Listy Konopnickiej do Iwanowskiego
Miejsce powstania: 
Warszawa
Opis fizyczny: 
[35] s. ; 22 x 10 cm. + wizytówki
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dobry
Data powstania: 
Od 1887 do 1889
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
F43 – 1 – 65
Tytuł kolekcji: 
Pavienų dokumentų rinkinis [Pojedyncze rękopisy]
Uwagi: 
W teczce brakuje kopert. Na zbiór składają się również trzy wizytówki Konopnickiej, zapisane przez nią i podpisane inicjałami. Listy pisane piórem niebieskim.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Główne tematy: 
romans, tęsknota, literatura, obraz, podróż, Wilno
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1887 do 1889
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
list