Helena Grobecka

Relacja Heleny Grobeckiej dotyczy inwigilacji jej środowiska przez bezpiekę, głównie w latach powojennych, ale również później (aż do stanu wojennego). Tekst jest raczej chaotyczny i niezbyt konkretny. Autorka na początku pisze, że w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej mieszkała w Poznaniu i że nie była świadoma procesów politycznych zachodzących w tym czasie w Polsce. Przyznaje, że wierzyła propagandzie szerzonej w środkach masowego przekazu i poza tym niezbyt się interesowała polityką, choć przeczuwała, że coś jest nie w porządku. Dopiero po 1980 r. zaczęła poznawać prawdziwą historię tego okresu i zdała sobie sprawę, że przez te wszystkie lata, jak to określa, była karmiona kłamstwami.

Właściwą opowieść zaczyna od lat 1949–53, kiedy to uczyła się w liceum dla pracujących (w tzw. „Marcinku”). Do ich klasy przyszedł niejaki Krzykowski, który zachowywał się bardzo dziwnie – zbierał od wszystkich fotografie legitymacyjne (niektórym nawet je wykradał). Potem zdarzało się, że niektóre osoby znikały (później okazywało się, że zostały aresztowane). O szpiegowanie dla Służby Bezpieczeństwa autorka podejrzewa również męża koleżanki Ewy, który pojawił się, jak twierdzi, nagle i znikąd. Nazywał się Henryk Urban i był dobrym znajomym Krzykowskiego. Obaj pracowali w fabryce Cegielskiego. Henryk często przychodził do domu Grobeckich, dokąd zwykle się sam wpraszał. Rozglądał się wtedy po całym mieszkaniu, twierdzi autorka, jakby szukał czegoś podejrzanego. Gdy wprowadzono stan wojenny, Urban znowu zaczął przychodzić do jej domu. Jej córka została internowana. Gdy Helena wracała od niej z Gołdapi, Henryk zwykle zjawiał się u niej, jak pisze, niby przypadkiem. Autorka wspomina również, jakiego szoku doznała, kiedy poszła do pracy do Hipolita Cegielskiego. W telewizji słyszała o zakładzie same najlepsze rzeczy, ale rzeczywistość okazała się zupełnie inna niż obraz medialny. Wtedy dopiero zrozumiała, jak twierdzi, w jakim kłamstwie żyli ludzie w PRL.