publikacje

Wróć do listy

Anna Podczarska: wspomnienia z okresu przedwojennego

Wspomnienia obejmują okres dzieciństwa oraz czas dorastania autorki, przypadający na lata przed II wojną światową. Podczarska, opisując osobiste przeżycia, zastosowała narrację trzecioosobową, dystansując się w ten sposób od własnych doświadczeń. W pierwszej części wspomnień występuje pod imieniem Wandzia i wraca pamięcią do lat wczesnoszkolnych, spędzonych w sierocińcu prowadzonym przez siostry zakonne na wsi w okolicach Łodzi. Trafiła do zakładu najpewniej z powodu biedy, wiadomo bowiem, że matka autorki jeszcze wtedy żyła. Wspomnienia szczegółowo opisują codzienność sierocińca widzianą oczami dziecka. Autorka opisuje m.in.: organizację życia w sierocińcu, naukę w przyklasztornej szkole, obowiązki wychowanków (pranie, prace gospodarskie, modlitwy) oraz wszelkie zajęcia, które składały się na zwykły rytm dnia. Bardzo ciekawie pisze o swoich relacjach z pozostałymi dziećmi oraz dorosłymi – siostrami zakonnymi, księdzem, pracownikami gospodarskimi. Wiele miejsca Podczarska poświęciła barwnym i szczegółowym opisom samej siebie – przedstawia swój charakter (uwzględniając wady i zalety), zainteresowania, wartości i krzywdy, jakie ją spotkały (i z czyjej strony). Ważną częścią wspomnień stanowi opis przemocy seksualnej, której doświadczyła ze strony jednej z nauczycielek. Wspomnienia kończy powrót matki i konieczność opuszczenia sierocińca, skąd, jak pisze autorka, odchodzić nie chciała: „Zabawa jej została przerwana wiadomością, że musi wracać do domu do matki. Czy ona się cieszyła to chyba nie. […] Powinna była się cieszyć że jedzie do domu a ona sobie tak niejako się zachowywała. Siostra przełożona zabrała ją zaraz po obiedzie ubrała ją jak na wyjazd do dobrobytu a ta niezadowolona".

Kolejna część wspomnień dotyczy okresu pobytu autorki z matką w Łodzi, po opuszczeniu sierocińca – wówczas Wandzia staje się Andzią. Zapiski dotyczą trudnych warunków życia w biednej, robotniczej części miasta oraz kontynuacji nauki wbrew pojawiającym się trudnościom. Dotykają również kwestii niełatwych relacji z matką i otoczeniem, w tym z dziećmi ze szkoły, które dokuczały jej z powodu biedy i posądzeń o żydowskie pochodzenie. Wspomnienia zamyka rozstanie z matką tuż przed wybuchem II wojny światowej i nadchodząca przymusowa samodzielność – matka nakazuje 16-letniej córce udać się na wieś do pracy, na służbę do Niemców.

Autor/Autorka: 
Inny tytuł: 
Wasek Wandzia. Wasek Andzia
Miejsce powstania: 
Łódź
Opis fizyczny: 
16 s. ; 30 cm.
Postać: 
inne
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
Zbiór zinwentaryzowany, z założenia udostępniany jest mikrofilm. W Dziale Rękopisów ZNiO możliwość otrzymania oryginału do wglądu w celach badawczych, po złożeniu pisma rekomendującego z uczelni/projektu badawczego etc.
Data powstania: 
1969
Stan zachowania: 
średni, część kartek podklejona na brzegach taśmą, papier w większość cienki, mocno zużyty, tekst czytelny
Sygnatura: 
15459/II, mf 9807
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Maszynopis zawiera nieliczne poprawki maszynowe (nie ręczne). Część kartek podklejona na brzegach taśmą, papier w większość cienki, mocno zużyty, tekst czytelny. Kartki oprawione przez ZNiO (oryginalnie luźne kartki zostały podklejone grzbietem strony – każda z osobna, całość złączona okładką).
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Data dzienna: 
15 cze 1969
Główne tematy: 
robotnicza Łódź, wychowanie u sióstr zakonnych, wyobcowanie, relacje z matką, trudności w szkole
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1930 do 1939
Nośnik informacji: 
papier
mikrofilm
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia