Sztambuch Heleny Mickiewiczówny

Sztambuch Heleny Mickiewiczówny stanowi świadectwo jej kręgu towarzyskiego. Wśród autorów wpisów znaleźli się niemal wyłącznie mężczyźni, z wyjątkiem osoby podpisującej się jako „Deotyma” – prawdopodobnie autorką wpisu jest pisarka Jadwiga Łuszczewska, która wydawała swoje dzieła pod tym pseudonimem. Prawie wszystkie wpisy są wierszowane, jedynym wyjątkiem jest krótka notka Józefa Pieni, która stanowić może swego rodzaju przestrogę na przyszłość kierowaną do właścicielki sztambucha: „Mniej z ludźmi – więcej z Bogiem (Mickiewicz). Dziś prawdy tej nie pojmujesz, pojmiesz ją później, życzę by to było jak najpóźniej” (k. 8r). Wpisy wierszowane, na ile udało się to ustalić, są autorskie – wykonywane były „na pamiątkę”, nie wiążą się z żadnymi konkretnymi wydarzeniami. Jednym z najbardziej interesujących wierszy umieszczonych w sztambuchu jest Parafraza autorstwa Antoniego Edwarda Odyńca, będąca autorską interpretacją Mazurka Dąbrowskiego: „Jeszcze Polska nie zginęła, / Poki my żyjemy, / Poki duchem, którym tchnęła / I my tchnąć będziemy. Moc nasza z Boga / W Nim nasz żywot i droga, / Za Jego przewodem / Znów będziem narodem. / Jako Kościół na opoce / Polska wiarą stała; / Z wiary były jej owoce / Jej wolność i chwała. / Miłość tylko z nią sączyła / ościenne narody; / Nie jarzmo im narzuciła, / Lecz wniosła swobody. / I choć nas dziś ciężką karą / Bóg dotknął z kolei, / Poki mamy Miłość z Wiarą / Nie traćmy Nadziei. / Z nich zdobądźmy cześć u ludzi, / Jak męczennik w grobie, / A Bóg sam nas z martwych wzbudzi / Na świadectwo sobie. / Bo jak bez sprawiedliwości / Przyjść Królestwo Boże, / Tak świat sam dojść do wolności / Bez Polski – nie może” (k. 11r-11v).

Autorzy wpisów: Władysław Sabowicz, Wacław Szymanowicz, M. Gawalewicz, Adolf Pawiński, Adam Pług, Józef Pienia, Deotyma, A. S. Odyniec, Louis Ranibowy, Antoine Clesse.