Relacja Wandy Kuczyńskiej z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja obejmuje wydarzenia z początku listopada 1931 r.; opis dotyczy wspomnień świadkini zajść antysemickich, jakie miały miejsce na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W owym czasie, wśród społeczności studenckiej, istniał wyraźny podział na „studentów Żydów” oraz „studentów chrześcijan”. Podział ów przyczynił się do licznych zajść i zamieszek o charakterze antysemickim, które z terenu uczelni przeniosły się na ulicę miasta.

Kuczyńska rozpoczyna relację od informacji, że 10 listopada, gdy wracała do domu z uczelni, zobaczyła tłum ludzi. Był on rozpraszany przez policjantów. Jak twierdzi autorka, omyłkowo została ona uderzona przez jednego z funkcjonariuszy gumową pałką w głowę. Uderzenie było tak silne, że upadła na drut chroniący drzewo i poważnie zraniła sie w nogę. W dalszej części swojej relacji Wanda dokładnie opisuje przebieg tego zdarzenia, wspominając, że policjanci zaczęli rozganiać tłum studentów, natomiast ona znalazła się w pobliżu zbiegowiska zupełnie przypadkowo. Wymienia również swoją koleżankę z roku – Jadwigę Żukowską – jako osobę, która wówczas również znalazła się w okolicy ulicy Mickiewicza. Relację autorka kończy deklaracją, iż nie należy do żadnego stowarzyszenia ideowego w ramach Uniwersytetu ani poza nim.

Autor/Autorka:

Kuczyńska, Wanda

Instytucja:

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie

Miejsce powstania:

Wilno

Opis fizyczny:

1 k. ; 30 cm.

Postać:

luźne kartki

Technika zapisu:

maszynopis

rękopis

Język:

Polski

Miejsce przechowywania:

Lietuvos centrinis valstybės archyvas

Dostępność:

dostępny do celów badawczych

Data powstania:

1931

Stan zachowania:

dobry

Sygnatura:

F 175 ap. 1(I) A b. 605

Tytuł kolekcji:

Akta dochodzenia wstępnego w sprawie zaburzeń studenckich w listopadzie 1931 r.

Uwagi:

Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Relacja spisana została przez jednego z sędziów Sądu Akademickiego. Protokołował prof. Iwo Jaworski. Kontekstem do relacji jest sytuacja, z jaką mierzyła się kadra uniwersytetu w listopadzie 1931 roku. Grupa „studentów chrześcijan” zażądała od prof. Michała Reichera, kierownika Zakładu Anatomii Opisowej, którego częścią była pracownia prosektoryjna, by nie dopuszczał do pracy na „chrześcijańskich noworodkach” „studentów-Żydów”. W efekcie odwołał on zajęcia i zamknął pracownię. Tego samego dnia odbywały się wiece i pochody „chrześcijańskich organizacji studenckich” mające na celu wymuszenie na władzach uniwersyteckich rozdział preparatów według wyznania. Dotychczas, władze uniwersytetu nie rozdzielały preparatów wedle wyznania. Spowodowało to kolejne zajścia, które z terenu uniwersytetu, w formie demonstracji, przeniosły się na ulicę miasta. W wyniku konfrontacji grup studentów, mających sprzeczne interesy, został ranny, po czym zmarł w szpitalu, student pierwszego roku prawa Stanisław Wacławski. Śmierć ta, spowodowała kolejne „zajścia” (m. in. kolejne wiece organizowane przez „młodzież chrześcijańską” bez zgody władz akademickich, wybijanie szyb w żydowskich sklepach i lokalu Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów, wyrzucanie „studentów Żydów” z sal wykładowych), które doprowadziły do zamknięcia uniwersytetu na ponad miesiąc.

Słowo kluczowe 1:

nauka

Słowo kluczowe 2:

przemoc

Data dzienna:

19 lis 1931

Osoba, której dotyczy treść:

Żukowska, Jadwiga

Główne tematy:

demonstracje studenckie, przemoc ze strony policji

Nazwa geograficzna - słowo kluczowe:

Wilno