Pamiętnik Anny Beck

Dziennik Anny Beck stanowi realizację diarystycznego podgatunku, popularnego w dziewiętnastowiecznej diarystyce, również polskiej – dziennika dla dzieci. Typowy także dla dziewiętnastowiecznej diarystyki jest autobiograficzny wstęp, którym autorka poprzedza dzienne notatki. W tym biograficznym zarysie opisuje pochodzenie swojej rodziny, najważniejsze wydarzenia z dzieciństwa, relacje z rodzicami i rodzeństwem, okres zaręczyn i małżeństwo z Józefem Beckiem. Pierwszy wpis opatrzony datą (autobiograficzny, pisany przez kilka miesięcy, druga notatka powstała dopiero 10 grudnia następnego roku) pochodzi z 7 kwietnia 1865 r. Anna Beck decyduje się na pisanie diariusza, będąc w ciąży z synem Dionizym – zapiski sporządza jako świadectwo matczynej miłości dla małych dzieci na wypadek swojej śmierci, której się obawia.

Swój dziennik autorka nazywała „pamiątką” i „talizmanem miłości”. Pod względem sposobu prowadzenia narracji dokument ten łączy typowe diarystyczne notowanie, sporządzane w pierwszej osobie, z bezpośrednimi zwrotami do adresatów, charakterystycznymi dla epistolografii. Do synów i córki zwraca się autorka: „drogie dzieci moje”, „miłe dziatki” itd. W bezpośrednim przekazie dla dzieci pisze głównie o powinnościach kobiety i mężczyzny. Kobieta, „dobra chrześcijanka”, powinna spełniać potrzeby męża, dbać o dom, porządek i czystość, sama wychowywać swoje dzieci – te wszystkie czynności będą ją oddalać od zniechęcenia i smutku. Kobiecy ideał – jak pisze diarystka do córki – realizuje się w takich zaletach jak wyrozumiałość, pobożność, cierpliwość i łagodność. Wzorem dla syna natomiast ma być jego ojciec Józef: „[…] jakże całym sercem życzę […], abyś wszystkie jego przymioty odziedziczył, wszystkie odcienia jego szlachetnej duszy pojąć mógł”.

Niejako wbrew początkowej motywacji długoletnie diariuszowanie skłania Annę Beck do odnotowywania również własnej codzienności (zajęć domowych, wychowywania dzieci, nielicznych relacji towarzyskich) i stanów uczuciowych. Dlatego wspomina między innymi o niezrealizowanym pragnieniu pomagania potrzebującym osobom: „Zakres mój maleńki, bo tylko w kółku domowym. Wiele bardzo cierpię, że tak bardzo mało mogę czynić drugim”. O odchodzeniu od relacji pisanej wyłącznie na użytek dzieci świadczy również następujący fragment: „Jesień, dni ciemne i smętne, nie wiem, czy one tak działają na mnie, ale jestem nieswoja, do tego stopnia, żebym ciągle płakała, gniewam się na siebie, bo nie mam wyraźnego powodu”. Elementem pojawiającym się niekiedy w diariuszu Anny Beck są odniesienia do samej czynności pisania, dotyczącego głównie braku przekonania co do wartości literackiej jej dziennych notatek.

Wpisy w dzienniku Anna Beck sporządzała nieregularnie; łącznie w ciągu siedmiu lat powstało sześćdziesiąt jeden notatek z dzienną datacją.