publikacje

Wróć do listy

Życiorys mocno urozmaicony

Opowieść swą zaczyna od referendum 1947 r. Oboje z mężem byli wówczas studentami III roku prawa na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu i jako członkowie koła „Wici” prowadzili agitację pro-mikołajczykowską. Przed wojną mąż ukończył Szkołę Podhorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej, z której uciekł. W czasie okupacji był w AK.

W listopadzie 1947 roku wszyscy członkowie „Wici” zostali wezwani przez UB na przesłuchanie. Zostali zwolnieni, ale mężowi zapowiedziano, że jeszcze się spotkają. „Wici” rozwiązano. Następne aresztowanie miało miejsce trzy lata później, kiedy mąż pracował jako kierownik biura w Państwowej Fabryce Wodomierzy w Toruniu, eksportującej swe wyroby do Szwecji i Bułgarii. Wcześniej aresztowano dwóch dyrektorów fabryki, również byłych żołnierzy AK, pod zarzutem sabotażu. Okazało się, że wodomierze wysyłane do Bułgarii zawierały korodujące materiały. W ich domu przeprowadzono rewizję. Halina została sama z 7-letnią córką, nie mogła znaleźć pracy. Pomogli jej koledzy ze studiów. Dostała pracę w NBP za bardzo niską pensję. W październiku 1950 r. odbył się pokazowy proces, w którym zasądzono wyroki 8-12 lat. Mąż dostał 10 lat więzienia, 3 lata pozbawienia praw obywatelskich i przepadek mienia. Wyrzucono ją z córką z mieszkania. Mąż siedział w więzieniach w Koronowie, Grudziądzu, Kłodzku i Wrocławiu - w bardzo złych warunkach. Cele były przeludnione, jedzenie bardzo złe. Siedział z prawdziwymi bandziorami, z chorymi na gruźlicę. Wyszedł po śmierci Stalina, odsiadując 4,5 roku, schorowany, zarażony gruźlicą. Miał kłopoty ze znalezieniem pracy. Postanowił otworzyć własny warsztat rzemieślniczy. Po kilku latach, w 1961 r. zaczął produkować krzyżaki samochodowe. Ich sytuacja się poprawiła, ale nie trwało to długo. W 1963 r. mąż i jego wspólnik zostali aresztowani. Zarzucano im, że ich krzyżaki można było wyprodukować za niecałe 100 zł, a nie za prawie 250 zł. Jednak biegli przedstawili ekspertyzę, że nawet kwota 500 zł nie byłaby zbyt wysoka za ten produkt i zostali zwolnieni. Mąż kontynuował produkcję, rozwijał ją, wziął kredyt w Banku Rzemiosła, kupił lepsze maszyny.

W 1969 r. zaczęła się ponowna nagonka na rzemiosło. W miejscowej prasie ukazała się artykuł red. Andrzeja Białoszyckiego szkalujący przedsiębiorcę. W grudniu tegoż roku mąż został ponownie aresztowany, pod zarzutem wyłudzenia 540 tys. zł na szkodę skarbu państwa. W listopadzie 1970 r. został skazany na 8 lat więzienia, a za niemożliwą do spłaty grzywnę 120 tys. zł dostał dodatkową odsiadkę 1200 dni (po 1 dniu za każde 100 zł). W marcu 1975 r. kara dodatkowa została uchylona rewizją nadzwyczajną przez Prokuratora Generalnego. W dniu ogłoszenia wyroku wspólnik męża popełnił samobójstwo. Ponownie zasądzono również przepadek mienia. Mąż siedział w Uhercach w Bieszczadach, został zwolniony w listopadzie 1975 r.

Tym razem postanowił wyjechać z Torunia. W innym miejscu założył znowu warsztat o innym profilu. Szybko spłacił zadłużenie. Gdy w końcu przeszedł na emeryturę, zaczął chorować. Gdy w latach 90-tych ukazały się artykuły, że „solidarnościowcy”, za internowanie w czasie stanu wojennego, otrzymują spore odszkodowania, zdecydował się wystąpić o odszkodowanie. W kwietniu 1993 r. Sąd Wojewódzki w Toruniu zasądził na jego rzecz kwotę 225 tys. zł, ale kilka miesięcy później Prokurator Generalny wniósł rewizję nadzwyczajną i mąż odszkodowania nie otrzymał. Zmarł w 1995 r.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Toruń
Opis fizyczny: 
mps., 11 s. luź.; ; 30 cm
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
2000
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
AOII/55/PR
Tytuł kolekcji: 
Archiwum Opozycji
Uwagi: 
Praca nadesłana na konkurs pod nazwą "Prywaciarze we wspomnieniach i fotografiach 1945-89", ogłoszony w 2000 r. przez Ośrodek Karta i Fundację Bankową im. L. Kronenberga.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Data dzienna: 
15 Maj 2000
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
biografia/życiorys