publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Janiny Soldenhoff-Pakulskiej

Autorka opisuje dom rodzinny w Poznaniu, rodziców (ojciec Maksymilian - inspektor od ubezpieczeń, porucznik, Powstaniec Wielkopolski; matka Maria z domu Kałamajska - nie pracowała), rodzeństwo (siostra Maria i 2 braci - Antoni i Stanisław) oraz innych krewnych. O sobie wspomina, że należała do harcerstwa. Są tu opisy dni zwykłych i świątecznych (wigilia, imieniny ojca). Dnia 1 XI 1939 zaczęły się w Poznaniu masowe aresztowania inteligencji, znanych przemysłowców oraz Powstańców Wielkopolskich. Zabrano też jej ojca niby na przesłuchanie i ślad po nim zaginął. Kilka dni później cała rodzina została wysiedlona do obozu w starych koszarach na „Głównej”. Tu następuje opis życia w obozie i współwięźniów (prof. Paczkowska z córką, pp. Kręglewscy z rodziną. Potem zostali wywiezieni do Częstochowy, skąd udali się do Warszawy, by zamieszkać u siostry matki i jej męża, architekta Jerzego Müllera (grudzień 1939), niestety wuja już nie było, bo został wywieziony do obozu. Autorka opisuje niedostatki życia w okupowanej Warszawie. Na początku 1940 r przeniosła się z matką i młodszym bratem do majątku Nieznanice pod Częstochową, gdzie matka znalazła pracę. Do Warszawy wróciła w 1942 r, sprowadzona przez starszego brata, by podjąć naukę na tajnych kompletach. Zaczęła także kursy sanitarne dla łączniczek, wstąpiła do konspiracyjnej Organizacji Niepodległościowej „Ojczyzna”. W maju 1944 aresztowana po wsypie kolegi z podchorążówki, więziona na Pawiaku, przesłuchiwana na Szucha (miała wtedy 17 lat). W tekście są opisy życia na Pawiaku (siedziała m.in. z Zofią Kossak-Szczucką i Janiną Dunin-Wąsowicz) i przesłuchań na Szucha; autorka wspomina też o egzekucjach, transportach do obozów, o szpitalu więziennym i grypsowaniu, o RGO (Rada Główna Opiekuńcza). Na Pawiaku przebywała do 30 VII 1944, kiedy wszystkich pozostałych więźniów wywieziono transportem kolejowym. Autorka opisuje transport i próbę odbicia więźniów przez partyzantów w Jaktorowie.
Kobiety trafiły do obozu w Ravensbrück jako więźniarki polityczne. Tu następuje obszerna relacja z pobytu w tym obozie, gdzie pracowała w szwalni. W lutym 1945 wraz z 300 innymi młodymi została przewieziona do Bergen-Belsen, tam okazało się, że to miejsce „wykończenia”. Znajdowało się tam krematorium, którym był wykopany ogromny dół, gdzie wrzucano ciała, czasem nawet jeszcze żyjących, przekładano je chrustem i palono. Oprócz Niemców, obóz był nadzorowany także przez Węgrów, którzy byli wyjątkowo bezwzględni. Życie w Bergen-Belsen było znacznie okropniejsze niż w Ravensbrück, obóz był przepełniony, było bardzo zimno, brakowało wody i jedzenia. Wyzwalało to najgorsze instynkty. Ludzie byli truci i zabijani, również choroby ich dziesiątkowały, bo warunki sanitarne były koszmarne. Szczególnie drastyczne były ostatnie dni przed wyzwoleniem obozu przez Anglików, co nastąpiło 15 IV 1945. Więźniowie pozostali tam jeszcze do zakończenia wojny. Autorka pracowała wówczas w szpitalu dla  byłych więźniów zorganizowanym przez Anglików, którzy po jakimś czasie zostali wsparci przez 100 lekarzy belgijskich. Gdy ciężko zachorowała, została przewieziona do Szwecji na leczenie – przebywała w szpitalu w Veksjo. Po wyzdrowieniu przeniesiono ją do obozu w Strotenbo. Dowiedziała się, że cała najbliższa rodzina oprócz ojca przeżyła. W obozie musiała pozostać jeszcze do grudnia, warunki były tam bardzo dobre, ale wszyscy czekali na wyjazd. Każdego pytano, gdzie chce się udać - część wracała do Polski, część wybrała Zachód, a niektórzy pozostali w Szwecji.
Do Polski wróciła tuż przed Bożym Narodzeniem 1945. Początkowo mieszkała z matką u ciotki w Toruniu, ale w 1947 wyjechała do Katowic, gdzie otrzymała pracę w firmie Braci Pakulskich. Tam poznała Jerzego Pakulskiego, jednego z właścicieli, z którym wzięła ślub w styczniu 1948 i zamieszkała w Warszawie. Autorka opisuje życie powojenne, aresztowanie męża przez UB, utratę fabryki, urodziny i kształcenie dzieci, pracę, operację serca, śmierć najbliższych (mąż zmarł w 1982, a starsza córka w 1985).

Organizacja/Partia: 
Opis fizyczny: 
wydruk komp., 34 k., A4
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
inne
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
2000
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
2264/6
Tytuł kolekcji: 
Zbiór relacji i wpomnień
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia