publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Pelagii Juszkiewicz

Pelagia Juszkiewicz opowiada losy swojej rodziny podczas okupacji niemieckiej. Wychowała się we wsi Bronikowo, k. Leszna. Rodzice mieli dwanaście hektarów gospodarstwa i duży dom. W 1930 r. ojciec złamał nogę, a w konsekwencji zmarł, osierocając sześcioro małoletnich dzieci (najmłodszy brat miał trzy lata). W 1937 r. starsza siostra wyszła za mąż i opuściła dom. Wraz z mężem prowadzili sklep spożywczy. W styczniu 1939 r. starszy brat został powołany do wojska, do służby czynnej w łączności, w poznańskiej Cytadeli. Gdy wybuchła wojna, na Pelagię, jako najstarszą z pozostałego rodzeństwa, spadło najwięcej obowiązków. Była wzywana do każdej pracy we dworze, którego właścicielem był Niemiec, pan Szubert. Wioska była całkowicie polska, tylko dwór i las były niemieckie. Niemiec zagarnął także sto hektarów należących do probostwa. Ludność wiejska musiała pracować na rzecz Niemców, były to prace przy sadzeniu lasu, pieleniu, przy żniwach, wykopkach (ziemniaki, buraki cukrowe). Prace te wykonywali kosztem zaniedbywania własnych gospodarstw, by nie narazić się Niemcom. W październiku 1940 r. zostali wysiedleni z własnego domu. Razem z innymi rodzinami przewieziono ich wozami do odległego o osiem kilometrów Śmigla. Stamtąd mieli być wywiezieni na roboty do Niemiec, ale dzięki wstawiennictwu pracodawcy szwagra, pana Łukomskiego, pozostawiono ich rodzinę w Polsce. Siostra z mężem i dziećmi została w Śmiglu, zaś reszta rodziny pojechała do Arbeitsamtu (niemieckiego urzędu pracy) w Lesznie, gdzie rozdzielono ich do różnych gospodarzy niemieckich. Autorka wraz z najmłodszym bratem trafiła do Nowego Murkowa, na dwadzieścia pięć hektarów gospodarstwa Paula Kunza. W styczniu 1945 r. niemieccy gospodarze uciekli przed wojskiem radzieckim. Polacy czekali na rozwój wydarzeń. Rodzina autorki wróciła do swego domu. W 1947 r. Pelagia wyszła za mąż i wyprowadziła się do Bielaw, gdzie zamieszkała na stałe.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Bielawy, poczta Śmigiel, woj. leszczyńskie
Opis fizyczny: 
6 s. ; 30 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1995
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
AWII/2238
Tytuł kolekcji: 
Archiwum Wschodnie
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
okupacja niemiecka, II wojna światowa, przymusowa praca, praca w gospodarstwie, wysiedlenia
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1930 do 1947
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia