publikacje

Wróć do listy

Twój czar nade mną. Wspomnienia. Sztambuch Babuni

Wspomnienia dotyczą dzieciństwa Józefiny Rogosz-Walewskiej. Autorka zaczyna swoją opowieść, opisując list, który dostała najprawdopodobniej od babki, na co wskazuje niebieska koperta z monogramem H.R. z hrabiowską koroną. Co prawda, jak wspomina, jej babka straciła prawa do tytułu po ślubie, jednak do końca życia kazała tytułować się hrabiną. Dalej opowieść toczy się z perspektywy dziecka, jest pisana w czasie teraźniejszym. Autorka opowiada o wycinanych z papieru gołąbkach (takich jak przy pieczęci pod monogramem na liście), które losuje wśród dzieci matka. Pisze o swoim rodzeństwie: Włodziu, Hali, Zosi i Jadziusi. Józefina, najmłodsza z rodzeństwa; jest ulubienicą brata. Ten jednak bawi się z nimi coraz mniej – zamiast tego poświęca się czytaniu. Pojawia się również idylliczny opis rodziców i stosunków panujących w rodzinie, jednak uwaga autorki skupia się na postaci babci, którą przedstawia raczej z dystansem: „wielka dama” – szorstka, krzykliwa wobec służby, pretensjonalna, nierozstająca się ze swoim psem („Ukochana suczka Fifinka, paskudny, złośliwy pokurcz, zwinięty, mały ratlerek śpi na jej kolanach”) – była kobietą wykształconą, pierwszą tłumaczką Serca Edmondo de Amicisa i Wojny i pokoju Lwa Tołstoja na język polski. W młodości przebywała w Dreźnie, gdzie prowadziła sztambuch, o którym pisze autorka. Określa go „czarem [ich] dzieciństwa”. Walewska opisuje podwieczorki u babki (przedstawia pełen szczegółów opis smaków dzieciństwa), podczas których ta otwierała czasem sztambuch, żeby przeczytać dzieciom jego fragmenty. W jej opowieści przewijają się takie osoby jak: Fryderyk Chopin, Aleksander Fredro – który, jak twierdziła, był w niej zakochany – czy Krasiński, wszyscy w kontekście ich romansów. Babka opowiada również o swoim małżeństwie (i skandalu, jaki wywołał ślub hrabianki ze zwykłym szlachcicem). Wspomina też o Ferencu Liszcie – jednak dzieci nie lubią o nim słuchać, bo „to Niemcy i Austriacy zabrali ojczyznę, rozgrabili”. Po tym następowało wzruszenie babki, która zaczynała wyżalać się przed wnukami – dzieci czule ją pocieszały. Po wizycie jednak wiadomo było, że okazane właśnie ciepło i swojskość są tylko chwilowe – następnego dnia relacje z babką znów będą lodowate i zdystansowane. Kolejny podrozdział wspomnień dotyczy podsłuchanego przez siostrę Zosię dialogu rodziców. W ostatnim akapicie autorka wspomina ojca, publicystę i pisarza Józefa Rogosza, oraz siostrę, pisarkę młodzieżową i dziecięcą Zofię Rogoszównę.

Opis fizyczny: 
21 k. ; 29,7 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1955
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
Rps akc. 13766
Uwagi: 
Do wspomnień załączone są wiersze: „Pory roku”, „Słowacki”, „Koncert w ogrodzie Tuillerie”, „Fatum”, „Wiosna 1914”, „Soimree Romance” (12 k.).
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Osoba, której dotyczy treść: 
Główne tematy: 
list od babci-hrabianki, dzieciństwo i rodzeństwo, wspomnienie o babce, jej małżeństwie i sztambuchu, rodzinne pisarstwo
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia